فیلم چهار شگفت انگیز – نقد، تحلیل و خلاصه داستان – Fantastic Four

فیلم چهار شگفت‌انگیز بر اساس‌یکی از داستان‌های مصور انتشاراتی «مارول کمیکز» ساخته شده‌است. استن لی و جک کربی اولین کتاب چهار شگفت‌انگیز را در سال ۱۹۶۱ منتشر کردند. این کتاب‌ها در قیاس با دیگر محصولات «مارول کمیکز» – از جمله مرد عنکبوتی، افراد ایکس و هالک شگفت‌انگیز – با استقبال کمتری از سوی مردم مواجه شدند. کتاب چهار شگفت‌انگیز به رغم دو سریال انیمیشن و یک فیلم سینمایی (۱۹۹۴) که از روی آن ساخته شده، تاکنون هیچ موفقیت عمده‌ای در زمینهٔ اقتباس‌های تصویری به دست نیاورده بود. اما عاقبت استودیوی فاکس قرن بیستم موافقت کرد که با یک سرمایه گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری اولین فیلم مهم مبتنی بر کتاب چهار شگفت‌انگیز را بسازد.

رید ریچاردز (یوئان گریفود) دانشمند نابغه‌ای است که از حیث وضعیت مالی دچار ورشکستگی شده‌است. او در تلاش است تا با درگیر شدن در یک پروژهٔ فضایی، هم سر و سامانی به وضعیت مالی خود بدهد و هم به پیشرفت علم و دانش کمک کند. در همان ابتدای داستان، رید ریچاردز به همراه دستیار فضانوردش، بن گریم (مایکل جیکلیس) نزد ویکتور ون دوم (جولیان مک ماهون) می‌روند. ویکتور یک میلیاردر است که در امور صنعتی کار و فعالیت می‌کند.

او همچنین دارای یک ایستگاه فضایی اختصاصی است. رید ریچاردز و بن گریم از ویکتور می‌خواهند که حمایت مالی از پروژهٔ جدید آن‌ها را بر عهده بگیرد و به آن‌ها اجازهٔ استفاده ازایستگاه فضایی‌اش را بدهد، رید قصد دارد تاثیر تشعشعات کیهانی را بر روی موجودات زنده بررسی کند. ویکتور به شرطی حمایت مالی از پروژه را می‌پذیرد که ۷۵ درصد عواید مال او باشد و خودش نیز به همراه گروه در این ماموریت فضایی حضور داشته باشد. رید اجبارا موافقت می‌کند و به این ترتیب همگی عازم ایستگاه فضایی می‌شوند. علاوه بر رید، بن و ویکتور دو نفر دیگر نیز در این سفر فضایی حضور دارند: سو استورم (جسیکا آلبا) و برادرش جانی استورم (کریس‌ایونز)، «سو» یک دانشمند ژنتیک است که به توصیهٔ ویکتور وارد ماموریت فوق شده.

جانی، نیز یک خلبان است. مسئلهٔ دیگری هم وجود دارد و آن این است که رید و سو قبلا روابط نزدیکی بایکدیگر داشته‌اند و از طرف دیگر ویکتور به سو علاقمند است و به رابطهٔ او با رید حسادت می‌کند. در ادامهٔ ماجرا، افراد فوق در معرض تشعشعات کیهانی قرار می‌گیرند. آن‌ها هنگامی‌که به کرهٔ زمین برمی‌گردند، تدریجا متوجه تغییراتی در بدن خود می‌شوند.

ظاهرا تششعات کیهانی باعث بروز تغییراتی در ژن‌های آن‌ها شده‌است. تغییرات مذکور باعث میشود که هر کدام از این پنج نفر دارای ویژگی‌های خارق العاده‌ای شود: رید ریچاردز دارای یک بدن لاستیکی و قابل کش آمدن می‌شود؛ سو توانایی این را می‌یابد که هر لحظه که خواست نامریی شود؛ بن مبدل به یک غول بسیار قدرتمند میشود و جانی هم توانایی آتش افروزی پیدا می‌کند. اما ویکتور که اساسا آدم بدذاتی است، توانایی تولید ولتاژهای بالای برق را به دست می‌آورد. رید، بن، سو و جانی تصمیم می‌گیرند از این قدرت‌های تازهٔ خود برای به کرسی نشاندن حقیقت، راستی و عدالت استفاده کنند اما ویکتور که نام «دکتر دوم» را برای خود برگزیده، قصد تسلط بر دنیا را دارد. رید همچنین در تلاش است تا در آزمایشگاه خود در منهتن راهی برای بازگشتن به حالت طبیعی پیدا کند؛ هر چند که جانی از موقعیت تازهٔ خود احساس رضایت میکند و…

چهار شگفت انگیز، یک فیلم اکشن ماجرایی عمدتا ناموزون و نامنسجم است که گهگاه موفق به سرگرم کردن تماشاگر می‌شود. هدف اصلی سازندگان فیلم، برقراری ارتباط با مخاطبان کم سن و سال بوده. فیلم‌هایی که بر اساس کمیک بوک‌ها ساخته می‌شوند، معمولا دارای معانی و اشارت جدی برای تماشاگران بزرگسال نیز هستند اما چهار شگفت‌انگیز از جمله موارد استثنایی است که صرفا برای خوشایند تماشاگران کم سن و سال ساخته شده، لذا در این فیلم از رگه‌های اندیشمندانه‌ای که در فیلم‌هایی مثل افراد ایکس، بتمن می‌آغازد و هالک شاهدش بودیم، هیچ خبری نیست.

جلوه‌های ویژهٔ فیلم به‌عنوان یک عامل مهم در فیلم‌های این ژانر- شامل طیف گسترده‌ای از خیلی خوب و گران تا خیلی بد و ارزان می‌شود، فیلمنامه ضعف‌های‌اشکاری دارد. حتی این احساس وجود دارد که برخی از صحنه‌های فیلم به صورت سرسری‌یا سرهم بندی شده ساخته شده‌است. فیلمنامهٔ چهار شگفت‌انگیز ارتباط چندان نزدیکی با کتاب اصلی (نوشتهٔ استن لی) ندارد. همان قدر این فیلمنامه به منبع اصلی‌اش وفادار است که فیلم‌های اخیر جیمز باندی به نوول‌های یان فلمینگ. هدف سازندگان فیلم این بوده که ریشه‌های شکل گیری کاراکترهای اصلی چهار شگفت‌انگیز را به تصویر بکشند. در واقع فیلم حاضر، مقدمه‌ای است بریک سه گانه، و به همین خاطر تماشاگر باید قریب یک ساعت دیالوگ‌های لوس و بی‌مزه را تحمل کند تا نخستین صحنه‌های اکشن فیلم را شاهد باشد. با این حال باید اذعان کرد که صحنه‌های پایانی فیلم، خیلی خوب و اثرگذار از کار در آمده است.

تیم استوری، کارگردان چهار شگفت انگیز، با وجودی که در زمینهٔ پرداخت مثلث عشقی «رید، سو و ویکتور» هیچ توفیقی به دست نیاورده اما استعداد خوبی برای طراحی و اجرای صحنه‌های اکشن دارد. به باور من اگر قسمت‌های دوم و سوم چهار شگفت‌انگیز ساخته شود، استوری فرصت بیشتری برای پرداختن به اکشن (و دوری از مقدمات خسته کننده) پیدا خواهد کرد و در این صورت نتیجهٔ کارش بسیار مورد توجه قرار خواهد گرفت.