بهترین کتاب های میخائیل بولگاکف به همراه خلاصه و تحلیل آنها
میخائیل بولگاکف، زاده ی ۱۵ مه ۱۸۹۱، کیف و درگذشته ۱۰ مارس ۱۹۴۰، مسکو، نویسنده و نمایشنامه نویس مشهور روسی در نیمه ی اول قرن بیستم است. مشهورترین اثر او مرشد و مارگاریتا است.میخائیل بولگاکف در پانزدهم ماه مه ۱۸۹۱ در خانواده ای فرهیخته در شهر کیف اوکراین متولد شد. پدرش آفاناسی ایوانویچ دانشیار آکادمی علوم الهی و مادرش، واروارا میخائیلونا دبیر دبیرستانی در شهر کیف بود. پس از تولد فرزند اول، یعنی میخائیل، مادر از تدریس دست کشید و بیشتر وقت خود را به تربیت او اختصاص داد. بعد از میخائیل ویرا- نادژدا- واراوار- نیکلای- ایوان و لینا به جمع خانواده اضافه شدند. در زمان حیات پدر، اصول اخلاقی جدی بر خانه حاکم بود؛ ولی در اثر این شیوه ی تربیت، میخائیل مرد سر به زیر و مقدسی نشد.در سال ۱۹۰۱ او را به دبیرستان شماره ی یک شهر کیف به نام الکساندرفسکی فرستادند. در آنجا بود که استقلال و خودرایی واپس زده ی خود را نشان داد. به هیچ گروه یا انجمن سیاسی نپیوست و شخصیت منحصربه فرد و نامتعارفش توجه اطرافیان را به خود جلب کرد. گرچه میخائیل دوست داشت دنباله کار پدر را بگیرد اما پدرش علاقه مند بود پسرش پزشک شود. میخائیل پس از پایان تحصیلات دبیرستانی در ۱۹۰۹ وارد دانشکده پزشکی دانشگاه دانشگاه کیف شد و در ۱۹۱۶ آن را به پایان رساند.او تا سپتامبر ۱۹۱۷ به فعالیت های پزشکی خود در «نیکلسی» ادامه داد و سپس به بیمارستان «ویازما» منتقل شد. پس از انقلاب اکتبر سال در فوریه ۱۹۱۷، کیف بازگشت. بولگاکف همه ی کوشش خود را برای ملحق نشدن به ارتش به کار برد. با این همه ناچار شد بکی دو روز در ارتش پتلورا خدمت کند، اما از آنجا فرار کرد و در پاییز سال ۱۹۱۹ به ارتش «دنکین» پیوست و به ولادی قفقاز اعزام شد و در آنجا به مداوای سربازان و افسرانی که در نبرد با ارتش سرخ مجروح می شدند، پرداخت. با شکست ارتش سفید از انقلابیون سرخ، برادران بولگاکف مجبور به فرار و مهاجرت از سرزمین مادری خود شدند. هرچند بولگاکف عملا نشان داده بود که به هیچ گروهی وابسته نیست اما پس از پیروزی بلشویک ها، آنها اجازه ندادند فعالیت وسیع ادبی داشته باشد. زیرا پدرش مدرس مذهبی و دو برادرش ضدانقلاب و فراری بودند.بولگاکف درطول زندگی سه بار ازدواج کرد. او در سال ۱۹۱۰ میخائیل با «تاتیانا نیکلایونا لاپا» که دوره دبیرستان را می گذراند آشنا شد و این آشنایی در سال ۱۹۱۳ به ازدوجشان انجامید و در سال ۱۹۲۴ به شکست منتهی شد. او در همین سال با لوبوف بلوزسکی ازدواج کرد. این ازدواج هم در سال ۱۹۳۲ به جدایی انجامید و کمی بعد با «یلنا شیلوفسکی» ازدواج کرد. اعتقاد بر این است که «یلنا شیلوفسکی» منبع الهام شخصیت مارگریتا در رمان «مرشد و مارگریتا» بوده است. بولگاکف سرانجام در دهم مارس ۱۹۴۰ بر اثر نوعی بیماری کبدی موروثی درگذشت و پیکر او را در گورستان نووودویچی مسکو به خاک سپردند. از آثار بولگاکف که به فارسی ترجمه شده اند می توان به مرشد و مارگریتا، دل سگ، برف سیاه و مرفین و تخم مرغ های شوم نام برد.
کتاب مرشد و مارگاریتا
The Master and Margarita
انتشارات: نشر کتاب پارسه
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب مرشد و مارگریتا اثر میخائیل بولگاکف
این هجویه ی تأثیرگذار از زندگی در دوران حکومت شوروی، نوشته ی میخائیل بولگاکف، در تاریک ترین دوره ی رژیم استالین به رشته ی تحریر درآمد. رمان مرشد و مارگریتا با تلفیق دو بخش جدا از هم و در عین حال، در هم تنیده-یکی در اورشلیم باستان و دیگری در مسکوی معاصر-از صحنه های پرهیجان و پرتنشی چون طوفان های سهمگین و حمله ی خون آشام ها به صحنه های تاریکی تغییر مسیر می دهد: صحنه هایی مانند ملاقات عیسی با پیلاتس، قتل یهودا در شبی مهتابی و صحنه هایی حاکی از واقعیت مضحک و سیرک گونه ی مسکو. شخصیت های مرکزی کتاب-ولاند و همراهانش، گربه ای سیاه به نام بهیموث، شاعری به نام ایوان هوملس، پونتیوس پیلاتس، نویسنده ای که با نام مرشد شناخته می شود و همراه مشتاق او، مارگریتا-در دنیایی گرد هم آمده اند که فانتزی و واقعیت عریان را در هم می آمیزد و کلاژی هنرمندانه است از عجایب، کمدی سیاه و مسائل بی پایان اخلاقی. اگرچه نوشتن کتاب در سال 1940 به پایان رسیده بود، اما این اثر برای اولین بار در مجله ی موسکوا در سال 1966 به انتشار رسید و خیلی زود به موفقیتی جاودان مبدل گشت. مخاطبین مرشد و مارگریتا از بیان آزادی های هنری و معنوی در این کتاب، استقبال فوق العاده و کم نظیری کردند.
کتاب ایوان واسیلویچ
Ivan Vasil evich
انتشارات: قطره
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب ایوان واسیلویچ اثر میخائیل بولگاکف
واسیلویچ در فاصله ی سالهای ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۶ به نگارش درآمد. این نمایش به گونه ای با الهام از نمایش نامه ی سعادت نوشته شد، و موضوع اصلی این دو نمایش نامه پرداختن به اختراع ماشین زمان و حرکت در زمان است، که بعدها به شکلی قوام یافته تر در مرشد و مارگاریتا، برترین اثر بولگاکف تکرار شده است. به هر حال این نمایش نامه هم توفیق اجرا را به دست نیاورد و تنها در سال ۱۹۶۵ اولین چاپ این آن در روسیه روانه ی بازار کتاب شد. در صحنه های این نمایش «ایوان مخوف» تزار خون خوار روسیه ی قرن شانزده، درگیر مسائل و مشکلات روسیه ی دوران پس از انقلاب و دنیای قرن بیستم می شود. البته تمام اشارات و خصوصیات شخصیت ایوان واسیلویچ گروزنین (ایوان مخوف)، برگرفته از تاریخ، نامهها و مستندات تاریخی استوار است. نمایش ایوان واسیلویچ در ابتدا بر اساس قراردادی با تئاتر ساتیر، یکی از تئاتر های مهم مسکو، نوشته شد. ولی باز هم از اجرا و چاپ آن ممانعت به عمل آمد. بعدها این نمایش در سال ۱۹۷۳ دستمایه ی ساخت یک فیلم سینمایی کمدی به کارگردانی «لئونید گایدای» به نام ایوان: واسیلویچ شغل خود را تغییر میدهد، شد، که در روسیه ی دوران برژنف با استقبال قشر های مختلف جامعه ی روسیه روبه رو شد.
کتاب یادداشت های یک پزشک جوان
A Young Doctor’s Notebook
انتشارات: ماهی
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب یادداشت های یک پزشک جوان اثر میخائیل بولگاکف
کتاب یادداشت های یک پزشک جوان، مجموعه ای از داستان های کوتاه نوشته ی میخائیل بولگاکف است که اولین بار در سال 1963 به چاپ رسید. بولگاکف برای خلق این داستان ها، از تجربیات خود به عنوان پزشکی تازه کار در آستانه ی انقلاب روسیه استفاده کرده و ماجرای پرفراز و نشیب، و تلخ و شیرین پزشکی جوان را در مسیر حرفه ای این شخصیت در روستایی به نام موریوفو به تصویر کشیده است. بولگاکف با سبکی واقع گرایانه و طنزآمیز، از تردیدهایش در مورد توانایی و البته بار سنگین مسئولیت های خود پرده برمی دارد و همزمان مجبور می شود با مردم خرافاتی و کمتر تحصیل کرده ای مراوده داشته باشد که برای ورود به عصر مدرن با مشکلاتی رو به رو هستند. کتاب یادداشت های یک پزشک جوان، دربردارنده ی برخی از شخصی ترین و خردمندانه ترین اندیشه های بولگاکف در مورد جوانی، انزوا و پیشرفت است.
کتاب قلب سگی
Heart of a Dog
انتشارات: ماهی
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب قلب سگی اثر میخائیل بولگاکف
کتاب قلب سگی، رمانی نوشته ی میخائیل بولگاکف است که اولین بار در سال 1968 به انتشار رسید. استادی ثروتمند، موفق و شناخته شده در سطح جهان که مایه ی حسادت اطرافیان است، با سگی ولگرد دوست می شود و تصمیم می گیرد تا با پیوند اعضایی از بدن مردی مرده به آن سگ، کار علمی پیشگامانه ای را به انجام برساند. اما این کار، با نتایجی بسیار غیرمنتظره همراه است: موجودی نیمه انسان-نیمه حیوان از بند رها می شود و زندگی پروفسور که زمانی بسیار مورد احترام سایرین بود، به کابوسی غیرقابل تحمل تبدیل می گردد. بولگاکف در رمان قلب سگی، ایده هایی فوق العاده عجیب را با روایتی بسیار ناتورالیستی ترکیب می کند و داستانی ابزرود و به شکل شگفت انگیزی طنزآمیز را به وجود می آورد که می توان آن را پرداختی گزنده به انقلاب روسیه نیز در نظر گرفت.
کتاب مولیر
Moliere
نمایشنامه در چهار پرده
انتشارات: افراز
نویسنده: میخائیل بولگاکف
بولگاکف در این اثر از زندگینامه ی صرف عبور کرده و با چیره دستی صمیمیتی به آن وارد می کند که به صورت رمان هنر و رنج و سختی ای که نیاز دارد را نشان می دهد.این اثر درباره ی زندگی ساتیرنویس قرن هفدهم فرانسه، مولیر است که قرابت شگفت انگیزی با زندگی ساتیرنویس روس قرن معاصر،بولگاکف دارد. هردوی آن ها چشمانی تیزبین داشته اند که توانایی شکار کمدی ،پوچی ،گروتسک وبدجنسی را داشته است. هردو در شرایط اجتماعی تقریبا مشابهی می زیسته اند وهردو بدون هیچ گونه ترسی آن چرا که می دیده اند بیان می کردند.در حقیقت هردوی آن ها به گفته ی بولگاکف از بیماری غیرقابل درمان عشق به تئاتر رنج می برده اند.
زندگی مولیر،با نام واقعی ژان باتیست پوکلین،داستان درگیری و فداکاری است و بولگاکف آن را با هیجان و گرمی روایت می کند.با وجود توجه ویژه ی بولگاکف به جزئیات تاریخی ،باز سازی قرن 17 فرانسه توسط او باعث می شود که این اثر چیزی فراتر از یک زندگینامه رسمی باشد و حالتی رمان گونه به خودش بگیرد.
ولگاکف با زیبایی و رندی، سه قدرت صاحب نفوذ جامعه، یعنی دربار و کلیسا و هنر را رو در روی هم قرار می دهد. نتیجه این کشمکش، قربانی شدن مولیر، نماد هنر و خلاقیت است.
نمایشنامه «مولیر» دارای تیپ های متنوعی است که بولگاکف با حوصله و دقت آنها را ساخته و پرداخته است. این نمایشنامه همچنین طرح و توطئه های سرگرم کننده و جذابی دارد که تماشاگر را تا انتهای نمایش نگه می دارد. نقطه اوج نمایشنامه رویارویی مولیر با اسقف اعظم است. بولگاکف در این جا با زیرکی دو نیروی اجتماعی را روبه روی هم قرار می دهد و مفهومی نمادین را به ذهن متبادر می سازد. این دو نیرو نه برای زندگی بخشیدن، بلکه به منظور نابود کردن رودرروی هم می ایستند.
بولگاکف از تراژدی نخبه کشی در جهت بذله گویی سیاسی نیز استفاده می کند و مولیر نابغه را در برابر پادشاه خودرأی قرار می دهد و باعث می شود نبوغ او سرانجام نابودش کند. در دومین دهه از عمر اتحاد شوروی، که رهبری اش را استالین به عهده گرفته بود و با نخبگان جامعه میانه خوبی نداشت و آنها را دسته دسته روانه سیبری می کرد، تراژدی نخبه کشی برای بولگاکف، که هرگز با نظام سوسیالیستی رابطه حسنه پیدا نکرد، اهمیت و مفهوم خاصی داشت، اما آن چه در نمایشنامه «مولیر» می بینیم افقی فراتر از شوروی تحت سلطه استالین را در نظر دارد. با این حال، روزنامه «پراودا» ارگان حزب کمونیست، پس از اولین اجرای این نمایش نقدی بر آن نوشت که منجر به ابطال پروانه نمایش آن شد.
کتاب گریز
Flight
انتشارات: هرمس
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب گریز اثر میخائیل بولگاکف
نمایشنامهٔ «گریز» از بهترین نمونه‌های هنر نمایشنامه‌نویسی بولگاکوف است، هر چند که در زمان حیات او اجازهٔ اجرا بر روی صحنه را پیدا نکرد.
محتوای اصلی این نمایشنامه، یکی از موضوعات مورد علاقهٔ بولگاکوف است: سرنوشت شخصیت‌هایی از روسیهٔ تزاری و ارتش سفید، که پس از به قدرت رسیدن بلشویک‌ها و پیروزی ارتش سرخ در جنگ داخلی ناگزیر به مهاجرت شدند «گریز» راوی ماجرای شکست ارتش سفید در آخرین تکیه‌گاه بزرگ این ارتش است: شبه‌جزیرهٔ کریمه و مناطق شمالی آن، یعنی تاوریای شمالی، جایی که باقی‌ماندهٔ قوای وفادار به ارتش تزاری به فرماندهی بارون پیوتر ورانگل، معروف به بارون سیاه‌پوش، می‌کوشیدند در برابر نیروهای ارتش سرخ، که هوادار حکومت نوپای شوروی بودند، مقاومت کنند.
کتاب نفوس مرده
Dead Souls
انتشارات: قطره
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب نفوس مرده اثر میخائیل بولگاکف
نویسنده در «نفوس مرده»، کارمندی به نام چیچیکوف را به تصویر می کشد که برای دست یابی به ثروت، بر حسب تصادف در معامله ای غیر قانونی قدم می گذارد و در این راه دست به هر کاری می زند. در حقیقت گوگول تمامی این حوادث را با استادی ستایش انگیزی بر زمینه ی پرده ی نقاشی رنگارنگی از شهرستان ها و روستاهای روسیه برجسته می کند و جز قهرمان اصلی، چهره های گوناگونی را به تصویر می کشد که همگی قهرمانانی فراموش نشدنی اند. او از سوی دیگر هرگز جنبه ی شاعرانه و تغزلی را از نظر دور نداشته و این شیوه به اثرش رنگ شعری می بخشد. «نفوس مرده» با وجود مسخره آمیز بودن مضمون، دلپذیری موضوع و دل نشینی مکالمه ها، پس از انتشار به شکل تصویری شوم و صادقانه از حقایق و اوضاع روسیه تلقی شد و بار دیگر گوگول قاضی بی رحم و باریک بینی معرفی شد که جز معایب و نواقص چیز دیگری را نشان نداده است و این خود نقض غرض بود، زیرا قصد گوگول نشان دادن یک روسی تمام عیار بود، چه در نمایش خصایل اخلاقی و غنای روحی و چه در به تصویر کشیدن معایب، که همه ی این ها با در نظر گرفتن جنبه ها ی مسخره آمیز و خنده آور ساخته شده است. اما در شخصیت گوگول میان جنبه ی انسانی و هنری رابطه ای وجود نداشت. جنبه ی انسانی او می خواست کشورش را به افتخار برساند و جنبه ی هنرمندی اش آثاری خلق می کرد که جنبه ی انسانی او را تباه می کرد. سوء تفاهم غم انگیز و قضاوت بی رحمانه ی مردم از داستان «نفوس مرده» نویسنده را به تزلزل شدید روحی دچار کرد، چنان که مدت ها میان اقامت در صومعه و سفر به اورشلیم تردید داشت. سپس ناگهان از پترزبورگ گریخت و به رم رفت و در رم به نوشتن دنباله ی داستان پرداخت تا شاید بتواند اثری درخشان پدید آورد و به گمان خود با خلق قهرمانی مثبت و با تقوی اشتباه قسمت اول را جبران کند و در واقع «نفوس مرده» را به «نفوس زنده» مبدل کند و محاسن و فضایل ملت روس را در آن به تصویر کشد. هر چند که در این کار نیز به نوعی دیگر با شکست روبه رو شد و تصویری از آن چه که خود خواهان آن بود ارائه نداد، اما گوگول را می توان از بزرگ ترین نویسندگان روسی دانست که چه از نظر قدرت تخیل و چه از نظر سبک نگارش هیچ نویسنده ی روسی نتوانسته است چون او تا این حد به غنای زبان دست یابد. گوگول طبعی ناسازگار و حساسیتی بیمارگونه و روحی انزوا طلب داشت، اما همین بیمار روحی از قدرت خلاقانه ی شگرف و بصیرت فراوان و چشم تیزبین و نقادانه برخوردار بود. او را به حق می توان از نویسندگان دوره ی رومانتیسم و رئالیسم به شمار آورد و نفوذش در ادبیات روس چنان است که همواره از او به عنوان یکی از نویسندگان شاخص ادبیات روس می توان نام برد.
کتاب خانه ی زویا
Zoyka’s Apartment
کمدی در سه پرده
انتشارات: افراز
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب خانه ی زویا اثر میخائیل بولگاکف
تصویری که پس از خواندن خانه ی زویا در ذهن خواننده شکل می گیرد تصویری جهنمی از انحطاط و زوال در جامعه ی شوروی است. در این نمایش نامه نیز مانند پاره ای دیگر از آثار بولگاکف تم مهاجرت حضوری جدی دارد و توانایی و مهارت نویسنده در تجسم دراماتیک فضای آن دوره کاملا مشهود است. بولگاکف در خانه ی زویا نیز مانند کاری که در رمان مرشد و مارگاریتا کرده، سعی در اثبات این مساله دارد که واقعیت های زندگی در نظام سوسیالیستی را از طریق فانتزی بهتر می توان نشان داد.
حکومت شوروی در دهه آغازین موجودیت خود برای سامان دادن به اقتصاد اتحاد جماهیر شوروی مبادرت به تدوین و ارائه برنامه ای اقتصادی با عنوان سیاست اقتصادی جدید کرد. در این میان زنی به نام زویا که برای مهاجرت از کشور نیاز به پول دارد با سوء استفاده از سیاست اقتصادی جدید و پرداخت رشوه به مأموران دولت محل سکونت استیجاری خود را به کارگاه دوزندگی و مد تبدیل می کند و تحت پوشش کارگاه دوزندگی از طرق نامشروع به کسب درآمد می پردازد تا هزینه مهاجرت خود و همراهانش را فراهم کند. اما سرانجام به خاطر قتلی که در کارگاه اتفاق می افتد گرفتار می شود.
کتاب تخم مرغ های شوم
The Fatal Eggs
انتشارات: مروارید
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب تخم مرغ های شوم اثر میخائیل بولگاکف
کتاب تخم مرغ های شوم، رمانی نوشته ی میخائیل بولگاکف است که اولین بار در سال 1925 منتشر شد. همزمان با این که آشوب سال های پس از انقلاب روسیه در سال 1917 رو به آرامی می گذارد و شوروی به یک واقعیت تبدیل می شود، جانورشناسی نابغه و عجیب به نام پرسیکف، اشعه ای را کشف می کند که به شکل شگفت انگیزی می تواند بر اندازه ی موجودات زنده و میزان تولید مثل آن ها تأثیر بگذارد. در همین زمان، طاعونی اسرارآمیز، تمام جوجه مرغ های جماهیر شوروی را از بین می برد. دولت، اختراع آزمایش نشده ی پرسیکف را مصادره می کند تا صنعت پرورش طیور را از نو برپا کند، اما اشتباهی وحشتناک خیلی سریع باعث به وجود آمدن فاجعه ای می شود که می تواند تمام دنیا را با تهدید مواجه سازد.
دست نوشته های یک مرده یا برف سیاه
A Dead Man’s Memoir
انتشارات: کتابسرای تندیس
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب برف سیاه اثر میخائیل بولگاکف
کتاب برف سیاه، رمانی نوشته ی میخائیل بولگاکف است که نخستین بار در سال 1965 منتشر شد. این رمان که در اواخر عمر بولگاکف نوشته شد، هجویه ای بر دنیای تئاتر و همچنین نهاد سانسور در حکومت استالینیستی است. داستان به نمایشنامه نویسی جوان به نام ماکسودف می پردازد که نمایشنامه اش، تقریبا به شکلی تصادفی، انتخاب می شود تا توسط گروه افسانه ای «تئاتر مستقل» به اجرا درآید. اما شرایط اصلا به این سادگی ها پیش نمی رود و آشوبی به پا می شود. دو کارگردان این نمایش که بر اساس شخصیت های «کنستانتین استانیسلاوسکی» (بازیگر و مدیر تئاتر روس) و همکارش به وجود آمده اند، دائما با هم در جنگ و دعوا هستند تا کنترل کامل نمایش را به دست خود بگیرند و به نظر می رسد که بعد هر جلسه ی تمرین، احتمال این که این نمایشن زمانی برای اجرا آماده شود، کمتر و کمتر می گردد.
کتاب ژوردن کم عقل
Half-Witted Jourdain
نویسنده: میخائیل بولگاکف
انتشارات: افراز
معرفی کتاب ژوردن کم عقل اثر میخائیل بولگاکف
بولگاکف ، علاقه خاصی به مولیر، به عنوان کمدینی دارای نبوغ، داشته است. این علاقه تا جایی است که به تقلید از کمدی های مولیر، نمایش نامه کم نظیر و شیرین ژوردن کم عقل را می نویسد. بولگاکف با ژوردن کم عقل که نوعی اقتباس از بورژوای نجیب زاده اثر مولیر است، به کارگاه نمایش مولیر و گروهش سرک می کشد و همچون شاگرد زانوی تلمذ می زند، اما دیری نمی گذرد که می بینیم این شاگرد باهوش دست کمی از استاد ندارد و همان گونه که در ژوردن کم عقل لویی بژار در غیاب مولیر، رهبری گروه را برعهده می گیرد، بولگاکف نیز ثابت می کند در زمان غیبت سلفش مولیر، می تواند جانشینی شایسته برای او باشد.
کتاب دن کیشوت (نمایشنامه)
Don Quixote (play)
اقتباسی نمایشی از رمان دن کیشوت سروانتس
انتشارات: افراز
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب دن کیشوت (نمایشنامه) اثر میخائیل بولگاکف
کتاب دن کیشوت، نمایشنامه ای نوشته ی میخائیل بولگاکف است که اولین بار در سال 1935 به چاپ رسید. زمانی که سانسورچی های حکومت شوروی، به اقتباس نمایشی دون کیشوت توسط بولگاکف، اجازه ی اجرا بر روی صحنه را دادند، نمی دانستند که دارند به نقدی ظریف اما قدرتمند از حکومت استالین، اجازه ی اجرا می دهند. بولگاکف که بعدها با رمان «مرشد و مارگاریتا» به شهرت جهانی دست یافت، مهارت و توانایی بالای خود در نویسندگی را از طریق پرداختی جذاب و به یاد ماندنی به شوالیه ی داستان جاودان سروانتس، رشد و توسعه داد. بولگاکف به زیبایی، انتقادهای گزنده ی خود از حکومت را زیر نقاب داستان تمثیلی دون کیشوت پنهان می کند تا بتواند در شرایط خفقان آور رژیم استالین، حرف های خود را به گوش انسان های دیگر برساند.
کتاب مرفین
Morphine
انتشارات: وال
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب مرفین اثر میخائیل بولگاکف
در این داستان منحصربه‌فرد، فصل مهمی از زندگی نویسنده به تصویر کشیده می‌شود که برای بسیاری از خوانندگان ناآشناست: زندگی یک پزشک جوان و در عین حال یک بیمار معتاد به مرفین که می‌کوشد از اسارت این مادۀ مخدر رهایی یابد. بولگاکف در این اثر احساسات یک معتاد را با جزئیاتی خوفناک بیان کرده است و عمق یأس و امید بی‌کران بیمار را برای رهایی از این وابستگی مرگبار به رشتۀ تحریر کشیده.
کتاب سعادت
Happiness
انتشارات: قطره
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب سعادت اثر میخائیل بولگاکف
سعادت نمایش نامه ی فانتزی است که بولگاکف در سال ۱۹۳۴ نوشت. این اثر نیز هم چون دیگر آثار او امکان انتشار و اجرا در زمان حیات نویسنده را به دست نیاورد. ولی به موضوع جدید و جالبی در زمان خود پرداخت. در سعادت بولگاکف آینده ی خیالی نظام کمونیستی را به تصویر کشیده است. یک مخترع از طریق ماشین زمانی که خود اختراع کرده است، به کشور آرمانی شوروی در قرن بیست و سوم وارد می شود. در آن جا با کمیسر خلق رادامانوف که در مقابل برجی عظیم اقامتگاهی هم چون یونانیان باستان دارد و هم چون یک تکنوکرات زندگی می کند، روبه رو می شود. این نمایش نامه برای اجرا در یکی از تئاتر های طنز مسکو تنظیم شد و برای شخصیت کمیسر خلق هیبتی هم چون خدایان یونانی با موهایی طلایی و لباسی هم چون یونانیان در نظر گرفته شده بود. اما به هر ترتیب از اجرای آن جلوگیری شد. در صحنه ی پایانی این نمایش یکی از پادشاهان قرن شانزده روسیه ظاهر می شود که حضور این شخصیت در نمایش دستمایه ی نمایش فانتزی بعدی بولگاکف شد.
کتاب جزیره ی سرخ
Red Island
انتشارات: قطره
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب جزیره ی سرخ اثر میخائیل بولگاکف
بولگاکف نمایش جزیرهٔ سرخ را در قالب زندگی مردمی خیالی با شکلی هنرمندانه و خلاق به نگارش در آورده، قالبی بر گرفته از سنت روزنامه نگاری قرن نوزدهم فرانسه که حتی در زمان بولگاکف کمی کهنه به نظر می رسیده، و بازماندهٔ سنت فرانسوی فلتون (۲) در آغاز قرن نوزدهم بوده است. در قرن نوزدهم، روزنامه های پر تیراژ، صفحه ای اضافی به عنوان ملحقه ای در روزنامه به خواننده ارائه می دادند و در این صفحه خارج از زبان و قواعد روزنامه نگاری با زبان روزمره با مخاطب سخن می گفتند. بعدها این صفحهٔ اضافه با خط برش به عنوان پاورقی به خواننده عرضه شد و پس از مدتی بین خوانندگان جا باز کرد و و موجبات تفرج خاطر، هواداری خواننده و استمرار او در خواندن روزنامه شد. این ستون نوشتاری یا پاورقی در مطبوعات فرانسه، پدیده ای برای دموکراتیزه کردن مطبوعات تلقی می شد که در آن تعلق خاصی به سبک نگارش یا نوع نوشته اعم از شعر، داستان، چیستان یا حتی پاره های طنزآمیز احساس نمی شد. بولگاکف نمایش نامهٔ خود را به این ژانر روزنامه نگاری نزدیک کرد و در فضای انقلاب زدهٔ شوروی دههٔ بیست برای مردم عادی سرگرمی ادبی فرهنگی ایجاد کرد. هدف وی ارتقای سطح زیبایی شناسی اثر نمایشی، چه در شکل نوشتاری و چه در شکل اجرایی آن نبود. شاید بتوان گفت بولگاکف برآیند طنز فرانسوی نشئت گرفته از دوران طولانی انقلاب فرانسه را در ژانر سادهٔ نگارش فلتون، نوشتاری ساده و همه فهم برای مردم عادی یافت و آن را در تجربیات نمایش نامه نویسی خود به کار بست. اصولا فلتون را با دو مولفه می توان شناخت: یکی شکل داستان غیرواقعی (با ارائهٔ تصویری مشخص) و دیگری شکل تحلیلی (تعمیم مشخص موقعیت).
کتاب احضار روح
Soul Summons
انتشارات: نشر ثالث
نویسنده: میخائیل بولگاکف
معرفی کتاب احضار روح اثر میخائیل بولگاکف
بولگاکف پایبند به اصول ادبیات کلاسیک، معتقد بود ادبیات شوروی بدون بهره گیری از ادبیات کلاسیک روسیه، رشد و شکوفایی شایسته ای نخواهد داشت. او در عین وابستگی به سنت ها، نقش بزرگی در ورود مدرنیته به ادبیات نوین روسیه ایفا کرد. بولگاکف رمز توسعه و پیشرفت کشور را حضور روشنفکران در تمام عرصه ها می دانست. او در آثارش از ژانرها و سبک های روایی گوناگون بهره می گرفت و توانایی عجیبش در تبدیل حقایق تلخ به داستان های طنز تلخ زبانزد بود.
این کتاب شامل 9 داستان کوتاه است که در نیمه نخست دهه 1920، یعنی اوایل فعالیت ادبی بولگاکوف، نوشته شده اند. علاوه بر آنها دو سند نیز به قلم نویسنده بزرگ در کتاب گنجانده شده است: یکی نامه جسورانه یی است که بولگاکوف مستقیما به استالین نوشته و در آن تقاضا کرده بود به علت عدم امکان انتشار و اجرای آثارش به او اجازه مهاجرت از شوروی داده شود.
در این گفت وگو بولگاکف محدودیت های خود را بیان کرد و گفت که یک نویسنده روسی به سختی می تواند خارج از وطنش به فعالیت بپردازد و این گونه شد که اجازه ادامه کار آزادانه به او داده شد و سبب شد این نویسنده فعالیت های هنری خود را ادامه دهد. بولگاکف در بخشی از زند گینامه خود نوشته بود که هیچ گاه قصد ارسال این نامه را نداشته است.
