یک واکسن «معکوس»، بیماری‌های خود ایمنی مانند ام اس، دیابت و آرتریت را می‌تواند درمان کند
محققان یک واکسن با عملکرد معکوس ساخته‌اند که می‌تواند آسیب ناشی از حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به اندام‌ها و بافت‌های سالم بدن در بیماری‌های خودایمنی مانند مالتیپل اسکلروزیس (ام اس)، دیابت نوع ۱ و آرتریت روماتوئید را بازگردانی کند. این واکسن می‌تواند راه را برای درمان این بیماری‌ها، بدون اینکه نیاز به سرکوب کل سیستم ایمنی باشد، هموار کند.
به طور معمول، یک واکسن به سیستم ایمنی بدن می‌آموزد که مهاجم ویروسی یا باکتریایی را به عنوان دشمنی که باید نابود شود، تشخیص دهد. اما، محققان دانشگاه شیکاگو “واکسنی معکوس” ساخته‌اند که برعکس عمل می‌کند، یعنی واکسن جدید، حافظه سیستم ایمنی را در صورت مبارزه آنها علیه خود ساختار بدن است، پاک می‌کند. به عبارتی می‌تواند بیماری‌های خودایمنی را بهبود ببخشد.
وظیفه سلول‌های T سیستم ایمنی این است که آنتی ژن‌های خارجی خاص را روی سطوح سلول‌های ناخواسته شناسایی کرده و به آنها حمله کنند. با این حال، سلول‌های T گاهی اوقات ممکن است اشتباه کنند. در بیماری‌های خودایمنی مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS)، دیابت نوع ۱ و آرتریت روماتوئید، سلول‌های T به اشتباه اندام‌ها و بافت‌های سالم بدن را ارگانیسم‌های خارجی تلقی می‌کنند.
محققان از اهمیت کبد در میانجی‌گری تحمل موضعی و سیستمیک به آنتی‌ژن‌های خودی و آنتی‌ژن‌های خارجی آگاه بودند. کبد سلول‌های پیر و شکسته را علامت‌گذاری می‌کند تا یک وقت سیستم ایمنی آنها را به عنوان بیگانه در نظر نگیرد.
جفری هابل، یکی از محققان در این مورد می‌گوید: «در گذشته، ما نشان دادیم که می‌توانیم از این رویکرد برای جلوگیری از روندهای خودایمنی استفاده کنیم. اما چیزی که در مورد این کار بسیار هیجان‌انگیز است این است که ما الان می‌توانیم بیماری‌هایی مانند مالتیپل اسکلروزیس را پس از وجود التهاب مداوم درمان کنیم.»
کبد در «تحمل ایمنی محیطی»، مکانیسمی که به موجب آن سلول‌های T واکنش‌دهنده علیه خودی حذف میشوند یا از نظر عملکردی غیرفعال میشوند، نقش بزرگی دارد. در مطالعات قبلی، محققان کشف کرده بودند که برچسب زدن مولکول‌ها با قندی به نام N-acetylgalactosamine (pGal) این فرآیند را تقلید می‌کند و مولکول‌ها را به کبد می‌فرستد، جایی که تحمل نسبت به آنها ایجاد می‌شود.
ایده این است که ما می‌توانیم هر مولکولی را که بخواهیم به pGal متصل کنیم و این کار باعث تحمل سیستم ایمنی نسبت به آن می‌شود.
در مطالعه جدید، محققان بر روی نمونه‌های موش مبتلا به بیماری شبیه ام اس تمرکز کردند. در بیماری ام اس سیستم ایمنی به میلین، غلاف عایق اطراف اعصاب حمله می‌کند.
برای درمان ام اس، محققان پروتئین‌های میلین را به pGal مرتبط کردند و اثر واکسن معکوس را آزمایش کردند و دریافتند که سیستم ایمنی حمله به میلین را متوقف می‌کند و به اعصاب اجازه می‌دهد تا به درستی عمل کنند و علائم بیماری را معکوس کند.
در حال حاضر، بیماری‌های خودایمنی عموماً با دارو‌های سرکوب‌کننده ایمنی که کل سیستم ایمنی را مهار می‌کنند، درمان میشوند، که ایده‌آل نیست.
آزمایشات بالینی فاز ۱ برای ارزیابی ایمنی درمان در افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس در حال انجام است.
این مطالعه در مجله Nature Biomedical Engineering منتشر شده.
منبع: دانشگاه شیکاگو