ویروس اوروپوچ؛ تهدید نوظهوری که با حشرات بسیار کوچک منتقل میشود

آشنایی با ویروس اوروپوچ و دلایل نگرانی جهانی
ویروس اوروپوچ (Oropouche) یکی از ویروسهای کمتر شناختهشده است که اخیراً توجه دانشمندان و سازمانهای بهداشت جهانی را به خود جلب کرده است. این ویروس برای اولین بار در سال 1955 در روستای اوروپوچ واقع در جزیرهترینیداد شناسایی شد. اگرچه تا پیش از این تنها موارد محدودی از ابتلا به این ویروس گزارش شده بود، اما در سال 2024 تعداد مبتلایان افزایش چشمگیری یافته است. تنها در برزیل، بیش از 10 هزار مورد ابتلا ثبت شده است؛ عددی که در مقایسه با مجموع 261 مورد گزارششده از سال 2015 تا 2022، حاکی از تغییرات قابلتوجهی در روند شیوع این بیماری است.
عوامل انتقال و اهمیت نقش حشرات
ویروس اوروپوچ از طریق نیش حشرات خاصی مانند پشهها و گونهای از مگسهای بسیار کوچک به نام «میدج» (Midge) منتقل میشود. این مگسهای کوچک که به دلیل اندازه نامرئیشان به «نامرئیها» نیز معروفاند، میتوانند حتی از میان توریهای استاندارد عبور کرده و انسانها را نیش بزنند. این حشرات در گذشته تنها به عنوان عامل ایجاد خارش یا واکنشهای آلرژیک شناخته میشدند، اما اکنون مشخص شده است که میتوانند ناقل ویروسی باشند که برای سلامت انسانها تهدیدی جدی به شمار میرود.
علائم بیماری؛ از تب و درد عضلانی تا خطر نقصهای مادرزادی
افراد مبتلا به ویروس اوروپوچ معمولاً علائمی مشابه سایر بیماریهای ویروسی مانند تب، سردرد، دردهای عضلانی و راشهای پوستی را تجربه میکنند. این علائم غالباً در مدت یک هفته برطرف میشوند. اما در موارد نادر، بیماری ممکن است به عوارض جدیتری مانند التهاب مغز (انسفالیت) یا مننژیت (التهاب غشاء اطراف مغز) منجر شود که میتواند زندگی بیمار را به خطر بیندازد. از سوی دیگر، مانند ویروس زیکا، اوروپوچ نیز میتواند از مادر به جنین منتقل شود. این انتقال ممکن است به نقصهای مادرزادی مانند میکروسفالی (کوچک بودن سر نوزاد) یا حتی مرگ جنین منجر شود. گزارشهایی از سقط جنین و تولد نوزادان با نقصهای جدی مرتبط با این ویروس منتشر شده است.
احتمال انتقال جنسی؛ کشف تازهای که پرسشهای بسیاری به همراه دارد
یکی از یافتههای جدید درباره ویروس اوروپوچ، احتمال انتقال آن از طریق رابطه جنسی است. در پژوهشی که اخیراً در ایتالیا انجام شده، مشخص شد که ویروس میتواند در مایع منی فرد مبتلا تا 16 روز پس از شروع علائم باقی بماند. این موضوع نگرانیهای جدیدی در مورد راههای انتقال این ویروس ایجاد کرده است. به همین دلیل، سازمان کنترل بیماریهای ایالات متحده (CDC) در دستورالعملهای موقتی توصیه کرده است که مردانی که در مناطق شیوع این ویروس دچار علائم شدهاند، حداقل برای شش هفته پس از شروع علائم از کاندوم استفاده کرده یا از رابطه جنسی اجتناب کنند. اگرچه هنوز هیچ مورد مستندی از انتقال جنسی ثبت نشده است، این یافته نشاندهنده لزوم تحقیقات بیشتر در این زمینه است.
نقش جنگلزدایی در افزایش شیوع ویروس
افزایش شدید موارد ابتلا به اوروپوچ در سالهای اخیر تنها به راههای جدید انتقال محدود نمیشود. یکی از عوامل مهم، جنگلزدایی در مناطق آمازون است. با قطع درختان و پیشروی انسان به زیستگاه پستانداران و حشرات ناقل این ویروس، احتمال انتقال ویروس از حیوان به انسان افزایش یافته است. مگسهای میدج که معمولاً میان حیوانات و انسانها حرکت میکنند، عامل اصلی انتقال این ویروس از حیوان به انسان هستند. زمانی که انسانهای مبتلا به شهرهای بزرگ سفر میکنند، ویروس نیز همراه آنها به مناطق جدید منتقل میشود و زمینهساز گسترش بیماری میشود.
جهش ویروس؛ خطری جدید برای سیستم ایمنی
علاوه بر عوامل محیطی، شواهد نشان میدهند که خود ویروس اوروپوچ در حال تغییر است. این تغییرات از طریق فرآیندی به نام «بازآرایی ویروسی» (Viral Reassortment) رخ میدهد. ویروس اوروپوچ به دلیل ساختار ژنتیکی چند بخشی خود میتواند با ویروسهای دیگر ترکیب شده و گونهای جدید ایجاد کند. این جهشها باعث شدهاند که افرادی که پیشتر به این ویروس مبتلا شده و ایمنی پیدا کرده بودند، دوباره به آن آلوده شوند. همچنین، تحقیقات نشان دادهاند که نوع جدید ویروس سریعتر از گذشته رشد کرده و ممکن است نسبت به انواع قبلی شدیدتر باشد.
آینده ویروس اوروپوچ؛ لزوم آگاهی و تحقیقات بیشتر
با وجود افزایش موارد ابتلا، کارشناسان معتقدند که ویروس اوروپوچ هنوز تهدیدی برای شیوع جهانی در سطح ویروسهایی مانند کووید-19 محسوب نمیشود. با این حال، عدم آگاهی کافی پزشکان و دسترسی محدود به ابزارهای تشخیصی میتواند مدیریت این بیماری را دشوار کند. دانشمندان امیدوارند با تحقیقات بیشتر در سالهای آینده، اطلاعات دقیقتری درباره این ویروس و رفتار آن به دست آورند.
تصویر شاخص این پست: یک لارو حشره مگسمانند (Phantom midge). این نوع حشرات میتوانند ویروس Oropouche را منتقل کنند.
این نوشتهها را هم بخوانید