آزیترومایسین در چه عفونت‌هایی استفاده می‌شود و عوارض جانبی آن کدام‌ها هستند؟

آزیترومایسین Azithromycin

طبقه‌بندی فارماکولوژیک: ماکرولید آزاد

طبقه‌بندی درمانی: آنتی بیوتیک

طبقه‌بندی مصرف در حاملگی: B

اشکال دارویی آزیترومایسین

Tab: 250mg-500mg(as dehydrate)

Cap: 250mg-500mg (as dehydrate)

For Susp: 100,200, 500mg/5ml (as dehydrate)

فارماکوکینتیک، دینامیک و مکانیسم اثر آزیترومایسین

مشتق اریترومایسین می‌باشد نیمه عمرش، 68 ساعت است. با اتصال به ریبوزوم باکتری مانع سنتز پروتئین توسط باکتری می‌شود. پیک اثرش 4-5/2 ساعت است. دفع مدفوعی و صفراوی دارد.

اندیکاسیون‌ها، راه مصرف و دوزاژ

اوتیت مدیا

اطفال بالاتر از 6 ماه: روز اول 10mg/kg خوراکی دوز واحد بعد 5mg/kg/d به مدت 2 تا 5 روز.

تونسیلیت، فارنژیت

اطفال بالاتر از 2 سال: 12 mg/kg خوراکی، روزانه به مدت 5 روز.

پنومونی

بالغین: روز اول 500mg خوراکی، تک دوز بعد 250mg خوراکی روزانه تا 5 روز.

یورتریت غیرگنوکوکی.

500mg تزریقی به صورت تک دوز به مدت 1 تا 2 روز، سپس 250mg خوراکی روزانه تا دوره درمان (7 روز) کامل شود.

جلوگیری از عفونت MAC در ایدز

بالغین: 1/2g خوراکی، هفته‌ای یک دفعه تنها یا همراه با ریفابوتین (Rifabutin) این دارو جزء فرماکوپه ایران نیست.

کنترااندیکاسیون‌ها و موارد احتیاط آزیترومایسین

حساسیت مفرط به دارو یا دیگر ماکرولیدها

احتیاط: اختلال عملکرد کبدی

تداخلات آزیترومایسین

این دارو سطح خونی تئوفیلین را بالا می‌برد.

در صورت مصرف همزمان با وارفارین، PT طولانی می‌شود.

مصرف همزمان آنتی اسیدهای حاوی منیزیم یا آلومینیوم، سطح دارو راکاهش می‌دهد.

عوارض جانبی و ناخواسته آزیترومایسین

CNS: سرگیجه/ سردرد/ بی‌خوابی

CV: درد قفسه سینه/ طپش قلب

GI: تهوع/ استفراغ/ اسهال/ کولیت پسودومامبرانو/ سوء هاضمه/ نفخ

GU: کاندیداز/ واژینیت

Other: راش پوستی/ آنژیوادم

مصرف در شیردهی

فقط با احتیاط تجویز شود.

اقدامات پرستاری آزیترومایسین

1-I&O را کنترل نموده، هماچوری و الیگوری را که دال بر مشکلات کلیوی هستند، بررسی نمایید.

2-تست‌های کلیوی نظیر تجزیه ادرار و بررسی آن از نظر پروتئین و خون را انجام دهید.

3-پیش از شروع دارو از کشت و آنتی بیوگرام استفاده کنید. به محض اینکه کشت گرفته شد می‌توان دارو را شروع نمود. بعد از اتمام دوره درمان می‌توان کشت را تکرار کرد.

4-گلودرد، زخم دهان، زبان، تب، خستگی بیش از حد، اسهال، خارش ناحیه مقعد و دستگاه تناسلی دلالت بر سوار شدن عفونت دارند.

5-قبل و در طی درمان الگوی دفع روده‌ای را بررسی نمایید.

6-وضعیت تنفسی را از نظر تعداد، ریتم، مشخصه، ویزینگ و احساس گرفتگی در قفسه سینه بررسی نمایید در صورت بروز هر یک از موارد فوق دارو باید قطع شود.

تجویز آزیترومایسین

راه خوراکی:

سوسپانسیون خوراکی باید 1 ساعت قبل از غذا یا 2 ساعت بعد از آن مصرف شود. برای تهیه سوسپانسیون، gr بسته را با 60ml آب مخلوط کنید. باقیمانده دارو را در ظرف با مقدار دیگری آب بشویید و از بیمار بخواهید تمام داروها را مصرف کند این سوسپانسیون برای مصرف اطفال مناسب نیست.

راه وریدی:

1-500mg از دارو را با 4/8ml آب استریل حل نمایید تا محلول 100 mg/ml به دست آید. آن را تکان دهید. برای ترقیق‌سازی بیشتر می‌توان از حجم محلولی بیشتر از 250 میلی لیتر بهره گرفت. این محلول می‌تواند %0/9NaCL و یا %0/45 و یا RL باشد. محلول آماده شده برای 24 ساعت در دمای اتاق و 7 روز در یخچال پایدار می‌ماند.

2-سرعت تزریق باید معادل 500mg یا بیشتر در ساعت باشد، هرگز دارو را به صورت داخل عضلانی و یا بولوس تزریق نکنید.

توصیه‌ها

در درجه حرارت اتاق می‌توان دارو را نگاه داشت.

ارزیابی تأثیر مصرف دارو

پاسخ درمانی عبارت است از کشت و آنتی بیوگرام منفی از نظر عفونت، کاهش علایم عفونت.

آموزش به بیمار و خانواده در مورد داروی آزیترومایسین

1-نشانه‌های سوار شدن عفونت را گزارش کنید. این نشانه‌ها عبارتند از: گلودرد، تب، خستگی بیش از حد، اسهال شدید و خارش ناحیه آنال و ژنیتال.

2-همزمان با این دارو (اگر از راه PO مصرف می‌شود) آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم و منیزیم استفاده نکنید.

3-موارد زیر را به پرستار گزارش دهید: اسهال، ادرار تیره، مدفوع بی‌رنگ، تغییر رنگ چشم و پوست به زرد، درد شدید شکم.

4-دوره درمان را کامل کنید.

درمان آنافیلاکسی

قطع دارو، باز کردن راه هوایی، تجویز اپی نفرین، آمینوفیلین، O₂ و کورتیکواستروئید داخل وریدی.