سندرم زجر تنفسی چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ شیوه‌های تشخیص و درمان آن کدامند؟
چه بیماری‌های دیگری ممکن است علائم و ویژگی‌های شبیه سندرم زجر تنفسی داشته باشند؟ RDS (respiratory distress syndrome)
- تاکی پنه‌گذاری نوزادی
- پنومونی
- هیپوپلازی ریوی
- ناهنجاری ریوی یا بیماری قلبی مادرزادی
- فشارخون ریوی پایدر
- پنوموتوراکس
- انمی یا پلی سیستمی
علت بروز سندرم زجر تنفسی
- این بیماری بر اثر تولید ناکافی یا اختلال در کیفیت سورفاکتانت ریه نوزادان نارس به وجود می‌آید (سورفاکتانت در هفته ۲۳ تا ۲۴ بارداری شروع به ترشح می‌کنند منتهی تا هفته ۳۲-۳۰ مقدار آن به اندازه کافی نیست).
- این اختلال باعث کاهش قابل ملاحظه ظرفیت اتساع ریه نوزادان می‌شود که منجر به کولاپس و روی هم خوابیدن و نشت داخل ریوی می‌شود.
اپیدمیولوژی:
- شایع‌ترین علت نارسایی تنفسی در نوزادان نارس محسوب می‌شود.
- عوامل خطر این اختلال شامل نارس بودن، جنس مذکر، نژاد قفقازی، دیابت مادر، آسفکسی حین تولد و تولد با سزارین می‌شود.
- عواملی که خطر بروز بیماری را کاهش می‌دهند شامل: استرس مزمن دوره جنینی (پارگی طول کشیده غشاهای آمنیونی، فشارخون مادر یا سوء مصرف مواد، عفونت‌های مادرزادی مزمن) و تجویز استروئید حین بارداری می‌شود.
علائم و نشانه‌های سندرم زجر تنفسی
- معمولاً ظرف چند دقیقه تا چند ساعت اول زندگی بیماری بروز می‌کند.
- تاکی پنه
- ناله کردن
- به داخل کشیده شدن جناغ و زیر دنده
- کاهش صداهای تنفسی
- سیانوز
- هایپرکاپنه
تشخیص سندرم زجر تنفسی
- گرافی قفسه سینه: الگوی شیشه مات ground glass همراه با افزایش دانسیته هر دو ریه، ندولاریته ظریف، برونکوگرام هوایی و بالا رفتن دیافراگم دیده می‌شود.
- گازهای تنفسی خون: هیپوکسمی، هایپرکاپنه، اسیدوز تنفسی و احتمالاً اسیدوز متابولیک خفیف به چشم می‌خورد.
درمان سندرم زجر تنفسی
- نوزادان با وزن بالاتر که هایپرکاربی خفیف با هیپوکسمی خفیف تا متوسط دارند اکسیژن کمکی برایشان کفایت می‌کند.
- فشار مثبت راه‌های هوایی ممتد (CPAP) می‌تواند نیاز به اکسیژن و حمایت تهویه‌ای مکانیکی را کاهش دهد.
- نوزادانی که پاسخ مناسب به (CPAP) ندهند یا کسانی که دچار هیپوونتیلاسیون با هایپرکاپنه شود و یا وزن بسیار کم داشته باشند، نیاز به لوله‌گذاری و تجویز سورفاکتانت دارند.
- برای به حداقل رساندن عارضه تهویه مکانیکی باید فشار و زمان دستگاه با حداقل مورد نیاز تنظیم شود.
- باید از تصحیح سریع اسیدوز متابولیک با تزریق بی‌کربنات سدیم اجتناب کرد چون می‌تواند خطر خون‌ریزی داخل بطنی را زیاد کند.
پیش‌آگهی و سیربالینی:
- نوزادان با سن بارداری بالای ۳۳-۳۲ هفته معمولاً در مدت یک هفته فعالیت ریه طبیعی می‌شود.
- در نوزادان نارس به خصوص مواردی که سن بارداری کمتر از ۲۸ هفته بوده، تهویه مکانیکی طولانی مدت لازم است.
- اغلب نوزادانی که وزن زیر ۱۰۰۰ گرم دارند، حداقل تا ۴ هفته وابسته به اکسیژن هستند.
- عوارض شایع شامل باروتروما، مجرای شریانی باز، عفونت‌های بیمارستانی، خون‌ریزی داخل بطنی و دیسپلازی برونکوپولموناری.
