تاریخچه هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ – گالری عکس
روز ۹ فوریه سال ۱۹۶۹ هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ که به ملکه آسمان‌ها شهرت یافته، اولین پرواز آزمایشی خود را با موفقیت انجام داد. در آغاز قرار بود بوئینگ ۷۴۷ به عنوان هواپیمای باربری در خدمت نیروی هوایی ارتش آمریکا قرار گیرد. اما نیروی هوایی به‌جای بوئینگ ۷۴۷، تصمیم به خرید هواپیمای “گالکسی” ساخت کارخانه لاکهید گرفت. و اینگونه بود که ایده استفاده از بوئینگ ۷۴۷ به عنوان هواپیمای مسافربری زاده شد.
بیل آلن، رئیس کمپانی بوئینگ و خوان ترپ (نفر سمت راست در اولین پرواز بوئینگ ۷۴۷)، رئیس ایرلاین پان آمریکن، از دوستان قدیمی بودند و آلن روزی هنگام ماهیگیری با دوست خود از ایده تبدیل بوئینگ ۷۴۷ به هواپیمای مسافربری صحبت کرد که به گفتگوی تاریخی تبدیل شد. ترپ در جواب گفت:«اگر بسازی می‌خرم»، و آلن هم جواب داد:«اگر بخری می‌سازم». او همانجا در سال ۱۹۶۶خرید ۲۵ فروند را به دوست خود سفارش داد.
جو ساتر به عنوان پدر بوئینگ ۷۴۷ شناخته می‌شود. این مهندس طراح، مدیر پروژه طراحی بوئینگ بود که با ساخت بوئینگ ۷۴۷ باعث تحولی در صنعت هوانوردی شد. ساتر در ماه اوت سال ۲۰۱۶ در سن ۹۵ سالگی درگذشت. او در گفتگویی با رسانه‌ها گفته بود:«هیچگاه فکر نمی‌کردم ۷۴۷ به چنین موفقیتی دست یابد».
در اولین نمایش عمومی بوئینگ ۷۴۷ در روز ۲۱ ژانویه سال ۱۹۷۰ میلادی، مهمانداران ۲۶ شرکت هوایی که این هواپیما را خریداری کرده بودند در “کارخانه بوئینگ در “اورت” درشمال سیاتل حضور یافتند. در همین روز اولین پرواز تجاری بوئینگ ۷۴۷ از فرودگاه جان اف کندی نیویورک به مقصد لندن صورت گرفت.
پنجاه سال پیش این هواپیمای چهار موتوره که طول بال‌هایش به ۶۰ متر می‌رسد، از عظمت چمشگیری برخوردار بود. برای مقایسه در این تصویر هواپیمای بوئیگ ۳۰۰- ۷۳۷ در حال فرود را می‌بیند. قدری آن طرف‌تر بوئینگ ۴۰۰- ۷۴۷ لوفت‌هانزا برای استارت آماده می‌شود.
چیزی نگذشت که بوئینگ ۷۴۷ به “جمبوجت” یعنی “جت غو‌ل‌آسا” شهرت یافت. این هواپیما که در آن زمان با ۷۰ متر طول بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان بود، بستگی به نوع سفارش می‌تواند بین ۳۶۶ تا ۵۵۰ صندلی حمل مسافر داشته باشد. درکنار نوآوری‌های تکنیکی، در این هواپیما امکان پروازی راحت و ارائه خدمات لوکس برای مسافران نیز امکان‌پذیر شد.
شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزا اولین شرکت در اروپا بود که در سال ۱۹۷۰ بوئینگ ۷۴۷ را به‌خدمت گرفت. این شرکت با ۱۳ فروند ۴۰۰-۷۴۷ و ۱۹ فروند ۸- ۷۴۷ (عکس) بعد از بریتیش ایرویز که ۳۶ فروند بوئینگ را درخدمت دارد، بزرگترین مشتری شرکت هواپیماسازی بوئینگ محسوب می‌شود.
بوئینگ ۷۴۷ مسافربری مدل‌های گوناگونی بین ۱۰۰- ۷۴۷ تا ۸- ۷۴۷ دارد. بوئینگ ۴۰۰- ۷۴۷ که از دهه هشتاد میلادی قرن گذشته تولید آن شروع با ۷۰۰ فروند بیشترین میزان تولید را داشته است. بر طول بوئینگ ۸- ۷۴۷ (عکس) که از سال ۲۰۱۱ وارد بازار شد افزوده شده و به ۳، ۷۶ رسیده که پروازهای بین‌قاره‌ای راحتی به مسافران ارائه می‌دهد. ۸ کابین با تخت هم در طبقه دوم برای استراحت خدمه تعبیه شده است.
در تاریخ بوئینگ ۷۴۷ تاکنون ۱۴۶ سانحه هوایی ثبت شده دارد. سقوط هواپیمای لوفت‌هانزا در نایروبی در سال ۱۹۷۴ با ۵۹ کشته، برخورد دو هواپیما در فرودگاه تنریف در سال ۱۹۷۷ با ۵۸۳ کشته و سقوط جمبوجت بمب گذاری شده با ۲۷۰ مسافر (عکس) در سال ۱۹۸۸ برفراز لاکربی اسکاتلند، از این نمونه تراژدی‌ها هستند.
بوئینگ ۷۴۷ علاوه بر استفاده در خطوط هواپیمایی مسافربری، کاربردهای دیگری نیز پیدا کرده است. از این هواپیما سری ۱۰۰- ۷۴۷ دو فروند در اختیار سازمان فضایی “ناسا” قرار دارد که برای حمل شاتل‌های فضایی از آن استفاده می‌شد.
بوئینگ ۷۴۷ باربری در بین شرکت‌های ترابری از محبوبیت بالایی برخوردار است. نوع طراحی این هواپیما به دلیل ارتفاع زیاد دماغه به گونه‌ای است که بارهای پرحجم نیز براحتی امکان منتقل شدن به داخل هواپیما می‌یابند.
مدل “ال سی اف دریم لیفتر” بوئینگ ۷۴۷ برای حمل قطعات هواپیمای این کمپانی ساخته شده است. دماغه این هواپیما برای ورود بار به داخل آن بر خلاف مدل‌های قبلی نه به بالا بلکه به پهلو باز می‌شود.
یکی دیگر از کاربردهایی که بوئینگ ۷۴۷ شاهد آن بوده است، تغییر آن به هواپیمای آب‌پاش برای مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌ها است. مخزن این هواپیما ۷۵ هزار لیتر آب گنجایش دارد.
بوئینگ ۷۴۷، هواپیمای ریاست جمهوری آمریکا یا “Air Force One” نیز هست و دو فروند بوئینگ ۲۰۰- ۷۴۷ از سال ۱۹۹۰ در اختیار روسای جمهور قرار دارد. در بودجه سال ۲۰۱۹ مبلغ ۳ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار برای انجام تغییرات در دو فروند هواپیمای ۸- ۷۴۷ و تبدیل آن به هواپیمای رئیس جمهور در نظر گرفته شده است. این هواپیماهای نو قرار بود پیشتر به یک شرکت روسی فروخته شوند.
ایران ایر، ماهان ایر و نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران هر یک چند فروند از بوئینگ‌های ۷۴۷ سری‌های ۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ و “EP-ICD” باری که در سال‌های دور خریداری شده‌اند را در اختیار دارند.
تاکنون یک هزار و ۵۴۸ فروند از هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ ساخته شده که تولید هواپیمای مسافربری آن دیگر صورت نمی‌گیرد. جمبوجت به مدت چهل سال بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان بود که ایرباس آ۳۸۰ جایگزین آن شد. اما به گفته متخصصان دوران هر دو “دایناسور غول‌پیکر پرمصرف” سپری شده است.
