تاثیر آلودگی هوا بر ریزش مو
رپورتاژ
آلودگی هوا و وجود گازها و ذرات معلق در هوا، تنها سلامت قلب، ریه و اندام‌های حیاتی را به خطر نمی‌اندازد، بلکه تمامی بخش‌های بدن از آن آسیب می‌بینند. به ویژه پوست و مو که به شکل مستقیم در معرض آلودگی هوا دارند و باید بیشتر مراقبت شوند.
انواع بیماری‌ها و حساسیت‌های پوستی، آسیب به ساقه مو، نازک شدن، بد رنگی و بد حالتی موهای سر؛ و در صورت رسیدن آلودگی به ریشه مو، بروز ریزش موقت یا دائمی در موی سر؛ همگی از عوارض مواجه شدن با آلودگی هوا در طولانی مدت است.
اما چرا آلودگی هوا موجب ریزش موها می‌شود؟ و چطور می‌توان جلوی این مشکل را گرفت؟ با ما همراه باشید تا ببینیم متخصصان پوست و زیبایی در این زمینه چه می‌گویند.
آیا آلودگی هوا بر ریزش موها تاثیر می‌گذارد؟
وقتی در این مورد پای صحبت پزشکان و متخصصان زیبایی می‌نشینیم، اولین جواب به سوال بالا همیشه بله است. پژوهش‌ها و مطالعات بسیاری در سراسر جهان روی تاثیر مستقیم آلودگی بر سلامت افراد انجام شده است. در بسیاری از موارد اثر منفی تنفس و زندگی در میان هوای آلوده به گازهای گلخانه‌ای، ذرات معلق و سرب، بر سلامت ذهن، اندام‌های بدن و در نهایت کاهش عمر جامعه، به اثبات رسیده است.
با این حال، هرچند تا کنون تحقیقات خیلی زیادی در زمینه تاثیر آلودگی هوا بر ریزش موها انجام نشده است؛ اما می‌توانیم اثر آن را به شیوه‌های گوناگون تشخیص دهیم. در این میان راهکارهایی برای جلوگیری از آسیب به موها پیشنهاد می‌شود و از سوی دیگر می‌توان برخی از عوارض آلودگی هوا بر موها را کاهش داد و یا درمان کرد.
در این مورد از دکتر آرش نجف بیگی، فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی در این زمینه پرسیده‌ایم:
“رعایت بهداشت شخصی، محافظت فیزیکی از موها و پوست سر و جلوگیری از اینکه در معرض مستقیم آلودگی هوا قرار گیرند، اولین کاری است که می‌توان برای جلوگیری از ریزش موها انجام داد.”
همچنین در مورد چرایی تاثیر آلاینده‌ها بر ریزش مو نیز دکتر نجف بیگی توضیحاتی را ارائه دادند که در ادامه به آن می‌پردازیم. اما نخست ببینیم آلاینده‌هایی که روزانه در معرض آنها قرار می‌گیریم، چیست؟
آلودگی هوا چیست و چگونه بر سلامت پوست و مو اثر می‌گذارد؟
آلاینده‌های هوا شامل گازهای مضری همچون ازون، منو اکسید کربن، دی اکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و … (SO2 , NO2 , CO , O3 و …) می‌شوند و همچنین ذرات جامد خطرناکی مثل سرب، آرسنیک و هیدروکربن‌ها نیز در هوای آلوده به صورت معلق وجود دارند. همچنین ذرات ریز گرد و غبار و مولکول‌های مواد فرار شیمیایی مانند سوخت‌های فسیلی نیز می‌توانند در هوا معلق باشند.
این مواد به دو شکل می‌توانند بر سلامت پوست و مو اثر منفی بگذارند. نخست اینکه با تنفس این گازها، اندام‌های حیاتی بدن دچار نارسایی می‌شوند. در چنینی مواردی با مشکلات تنفسی، کاهش سطح اکسیژن خون، مشکلات قلبی، تغییر کیفیت خون‌رسانی به همه‌ی بخش‌های بدن، مشکلات تغذیه‌ای و کاهش سطح مواد مغذی در خون و مواردی از این دست مواجه خواهیم شد.
در چنین شرایطی، عملا تمامی ارگان‌های بدن در خطر قرار خواهند گرفت، از جمله ریشه‌های موی سر. با عدم تغذیه مناسب توسط خون، ضعیف شدن موها و در نهایت ریزش مو، امری اجتناب ناپذیر خواهد بود.
از سوی دیگر تماس فیزیکی مستقیم مواد آلاینده و ذرات جامد معلق در هوا با موها و نفوذ به ریشه مو، اثرات سو بسیار سریع‌تری را در پی دارند. به طوری که ممکن است در کوتاه مدت، مشکلاتی مانند کم پشت شدن و یا ریزش مو در آقایان و خانم‌ها دیده شود.
3 اثر منفی آلودگی هوا بر موهای سر
آلودگی هوا به طور کلی سه آسیب متفاوت را برای موهای سر در پی خواهد داشت که در مورد آن متخصصان و پزشکان، هم‌سخن هستند و بر آن تاکید دارند:
- وقتی ساقه موها در معرض گازهای سمی و ذرات معلق هوا قرار می‌گیرند، دچار بد حالتی، شکنندگی و آسیب‌های فیزیکی می‌شوند. در واقع ذرات آلاینده موجب از بین رفتن پروتئین‌های ساقه مو و تغییر شکل موها خواهند شد.
- اگر آلاینده‌ها و ذرات سنگین مانند سرب، روی پوست سر به مدت طولانی باقی بمانند، راه‌های تنفس پوستی را مسدود می‌کنند و این عامل موجب به خطر افتادن سلامت پوست سر و تضعیف ریشه موها خواهد شد. اثر اولیه این موضوع، ایجاد مشکل در چرخه طبیعی ریزش و رشد مو است. در پی آن ممکن است موها دچار ریزش موقت و کم پشتی شوند.
- وقتی آلاینده‌ها به ریشه مو و فولیکول‌های سازنده مو برسند، تخریب‌های بیشتری را ایجاد می‌کنند. گر سلول‌های پاپیلای درمی فولیکول‌های مو در معرض ذرات معلق آلودگی با قطر ۱۰ میکرومتر یاکمترو یا حتی گازوئیل قرار گیرند، پروتئین بتا-کاتنین در آنها تخریب می‌شود و از بین می‌رود. این یعنی ایجاد ریزش مو به صورت موقت و یا دائمی و ایجاد طاسی سر.
چطور از ریزش مو بر اثر آلودگی هوا جلوگیری کنیم؟
در این زمینه، راهکارهای ساده اما موثری وجود دارد. به نظر پزشکان و متخصصان، می‌توان تاثیر آلودگی را بر پوست و موی سر کاهش داد. این کار با شست و شوی روزانه، محافظت از موها با کمک پوشش مناسب و در نهایت تغذیه مناسب، قابل انجام است. دکتر نجف بیگی 4 راهکار اصلی را پیشنهاد می‌دهند که در ادامه به اختصار آمده است:
1. شست و شوی موها و پوست سر:
این کار کمک می‌کند تا ذرات آلاینده را از ساقه موها، پوست سرو منافذ آن پاک کنیم. بااین حال نباید پوست سرکاملا خشک شود. در نتیجه استفاده از شامپوهای ملایم مانند شامپو بچه برای مصرف روزانه بهتر است. در غیر این صورت شستن موهاباید یک روز در میان انجام شود.
در این میان باید دقت کرد که نباید با مو یا پوست سر خیس به محیط آلوده رفت. نمناک بودن موها، خود عاملی برای جذب آلودگی بیشتر است.
2. استفاده از پوشش مناسب برای سر:
در محیط‌های بسیار آلوده مانند مناطق صنعتی، حتما از کلاه و پوشش مناسب برای موهای سر استفاده شود تا ذرات معلق کمتری روی موها بنشیند. حتی در محیط کارگاه‌های و کارخانه‌ها می‌توان از کاورهای مخصوص استفاده کرد.
3. خودداری از مواد حالت دهنده و ژل سر:
این مواد حالت چسبناکی در موهای سر ایجاد می‌کنند که به سادگی انواع آلاینده‌ها را به خود جذب می‌کنند. در نتیجه نه تنها موجب خشکی و شکنندگی موها می‌شوند بلکه مواد سمی را نیز به مو و پوست سر جذب می‌کنند. به این شکل، فرایند ریزش مو سرعت می‌گیرد.
با این حال می‌توانید از محصولات مراقبت از مو که دارای آنتی اکسیدان‌ها هستند، برای محافظت از مو و پوست سر استفاده کنید. این مواد می‌توانند یک لایه محافظ روی موهای سر شما ایجاد کنند تا از تماس مستقیم آلاینده‌ها با موها جلوگیری شود. توجه داشته باشید که ژل‌ها و مواد حالت دهنده این خاصیت را ندارند و عکس آن عمل می‌کنند.
4. تغذیه مناسب، عامل مهم در کنترل ریزش مو در اثر آلودگی هوا است:
اولین نکته مهم در تغذیه، مصرف ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها است. به این ترتیب مواد سمی و آسیب رسانی که وارد بدن و یا جریان خون شده‌اند، کنترل و دفع خواهند شد. مصرف مایعات زیاد، مواد مغذی مانند پروتئین‌ها، مینرال‌ها و ویتامین‌ها، روی رشد مناسب موها و تقویت چرخه طبیعی رشد مو، نقش حیاتی دارند.
هرچه فولیکول‌های مو بهتر تغذیه شوند، روند رشد مو و جلوگیری از طاسی سر، قوت می‌گیرد. از سوی دیگر عدم تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی بی‌ارزش مانند فست فودها و یا تنقلات فراوری شده؛ جلوی تغذیه مناسب را خواهد گرفت. میوه و سبزی تازه، شیر، تخم مرغ، پروتئین‌های حیوانی و گیاهی و مواد مغذی از این دست باید در برنامه روزانه تغذیه هر فرد گنجانده شود.
راه‌های کنترل و درمان ریزش موی سر
با این همه، ممکن است باز هم اثرات آلودگی در بلند مدت روی موها دیده شود و ریزش موها رخ دهد. در چنین شرایطی دو درمان مشخص برای آن وجود دارد. دکتر نجف بیگی، فوق تخصص جراحی زیبایی در این باره به درمان‌های دارویی و عمل ترمیم مو اشاره می‌کند که هر کدام باید در جای خود و به تشخیص پزشک انجام شود.
درمان‌های دارویی به صورت خوراکی و یا تزریقی، موجب تقویت ریشه مو، کنترل فرایند ریزش و در نهایت کند کردن روند ریزش مو منجر خواهد شد. با کنترل فرایند ریزش و توقف کامل فرایند طاسی، بعد از سن 30 سالگی می‌توان از عمل کاشت مو برای رفع طاسی سر بهره برد.
مزوتراپی و کاهش ریزش موی سر در اثر آلودگی هوا
یکی از درمان‌های دارویی و روش‌های کاهش ریزش موی سر، مزوتراپی است. در این روش با کمک سوزن‌های مخصوص، سرم‌ها و مواد مغذی به ریشه موها و بافت میانی پوست سر تزریق خواهد شد. یعنی به شکل مستقیم به فولیکول‌های مو و پوست سر، آبرسانی می‌شود و مواد مورد نیاز و پروتئین‌های لازم به آنها خواهد رسید.
کاشت موی سر و درمان طاسی
تنها زمانی می‌توان از این روش کمک گرفت که تاثیر آلودگی را بر ریزش موها کاهش داد و فرایند طاسی سر را متوقف کرد. در چنین شرایطی می‌توان با انتقال موهای سالم از بانک مو به مناطق طاس سر، این مشکل را برای همیشه رفع کرد.
فولیکول‌های سالم مو می‌توانند دوباره فرایند تولید و رشد موهای سر را ادامه دهند و دوباره به موهای پرپشت در تمامی بخش‌ها سر دست پیدا کرد.
