یخساز حبه ای و صنعتی

رپورتاژ

تاریخچه یخساز صنعتی

استفاده از سرما یکی از اولین راهکارهای بشر برای نگهداری بیشتر مواد غذایی بود. انسان ها در ابتدا از یخچال های طبیعی و سرمای هوا به عنوان منبع اصلی سرما و برودت استفاده می نمودند. ولی مواهب طبیعی در همه ی نقاط زمین وجود ندارد و ساکنان مناطق گرم و معتدل زمین نمی توانستند در تمام فصول از مزایای سرمای طبیعت استفاده کنند.

در ابتدا سرداب ها به عنوان ایده بشر برای داشتن سرما در طول تمام فصول مختلف ساخته شدند. همه ما می دانیم که سرداب ها و یخچال های طبیعی برودت و سرمای مورد نیاز با تناسب رشد جمعیت روزافزون آن زمان را نداشتند. کلمه ای که همزمان با انقلاب صنعتی به گوش انسان ها خورد یخساز صنعتی بود. در سال 1841 دکتر جان کوری اولی یخساز صنعتی را اختراع نمود. این یخساز صنعتی انقلاب عظیمی را در جهان ایجاد نمود.

زیرا در جامعه ی در حال توسعه آن زمان حدود نیمی از جامعه ای آماری آمریکا به طور مثال مواد غذایی خود را در محفظه های پر از یخ نگه می داشتند. خرید یخ گران بود زیرا یخ را از دریاچه های یخ زده و یخچال های طبیعی برش می دادند. پس از تولید اولین ماشین یخسازی در آمریکا زمان زیادی طول نکشید که مخترعان دیگری به فکر بهینه سازی این یخساز صنعتی افتادند. استفاده از ماشین بخار، استفاده از آمونیاک و… راه های مختلفی بود که یخساز صنعتی روز به روز پیشرفته تر و بهینه تر شود. اما ورود اولین ماشین سردسازی در ایران به اوایل دهه 1350 باز می گردد.

اولین یخساز صنعتی در این دهه به کشور وارد  گردید. تولید یخ در آن زمان به این صورت بود که آب از چاه تامین می شد و سپس با اضافه نمودن کلر میکروب زدایی می گردید و در نهایت با استفاده از حوضچه های آب نمک و مبرد آمونیاک یخ تولید می گردید.یخ تولیدی در این یخساز های صنعتی هم آلوده به میکروب و هم آلوده به مواد شیمیایی بود و خیلی کیفیت مناسبی نداشت.متاسفانه هنوز که هنوزه در برخی شهرها به دلیل عدم آگاهی از این یخ که به صورت قالب های بزرگ می باشد استفاده می شود.

کارکرد یخساز صنعتی

اواپراتور یخساز صنعتی

برای آشنایی با یخساز صنعتی بهتر از عملکرد این دستگاه را بدانید. به طور مختصر ما توضیحاتی راجع به چگونگی عملکرد یخساز صنعتی و اینکه چگونه این دستگاه آب را به یخ تبدیل می کن خواهیم داد. یخساز صنعتی همانطور که می دانید آب را از شکل مایع به صورت جامد تبدیل می کند. هر دستگاه یخسازی از دو بخش مجزا تشکیل شده است. بخش اول که در ارتباط با آب است به عنوان اواپراتور شناخته می شود.

اواپراتور وظیفه انتقال سرما از پکیج برودتی به آب را دارد که البته اگر به صورت علمی بخواهیم بیان کنیم. اواپراتور بخشی است که گرما را از آب گرفته و به سیستم برودتی می دهد.

زیرا در سیستم ترمودیناک سرما ماهیتی از انرژی نیست و ما سرما را فقط در صورت عدم وجود گرما می دانیم. بخش اواپراتور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.میزان تولید یخ ، کیفیت تولید یخ ، عمر دستگاه و… همه به جنس و نوع اواپراتور یخساز صنعتی بستگی دارد. خارج از انتظار نیست که قیمت یخساز صنعتی نیز به ابعاد و جنس مورد استفاده در یخساز صنعتی بستگی دارد.

شکل اواپراتور تعیین کننده نوع یخ تولیدی هر دستگاه نیز می باشد.مثلا اواپراتور یخساز حبه ای به صورت یک مربع مشبک می باشد که هر کدام از خانه ها یه حبه یخ را تولید می کند. معمولا مناسب ترین آلیاژ برای ساخت اواپراتور استنلس استیل 304 می باشد.البته از آلومینیوم ، کربن استیل و آلیاژ های دیگر که آبکاری کروم می شوند نیز برای ساخت اواپراتور استفاده می شود.ولی اگر بخواهیم یخ بهاشتی تولید نماییم بهترین آلیاژ استیل 304 است.

یونیت سرمایشی یخساز صنعتی

یونیت سرمایشی یک یخساز صنعتی از اجزای زیادی تشکیل شده است. همه این اجزا در کنار هم وظیفه ایجاد سرما و خروج گرما را از بر عهده دارند. همه ما با سیکل تبرید آشنا هستیم و نیازی به توضیح آن در این مقاله وجود ندارد.

یونیت سرمایشی از اجزایی مانند : کمپرسور ، کندانسور ، اکسپنشن ، گیج های فشار و دما ، تانک ریسیور و…. تشکیل شده است.تمامی این قسمت ها در کنار هم به عنوان یونیت سرمایشی در یخساز صنعتی کار می کنند.مایع مبرد توسط کمپرسور فشرده می شود و سپس با استفاده از اکسپنشن این مایع پرفشار تبدیل به مایع کم فشار می شود که پس از حرکت در اواپراتور به گاز تبدیل شده و وارد کندانسور می شود.

گرما در کندانسور از گاز مبرد گرفته می شود و مجددا به مایع تبدیل می گردد.نکته اینجاست که در اواپراتور مبرد گرما را از آب یا سیال دیگر می گیرد و به همین دلیل موجب کاهش دمای آن و یخ زدن می شود.افزایش ظرفیت یخسازی در یخساز صنعتی منوط به افزایش ظرفیت کمپرسور ، کندانسور و سایر اجزای یونیت سرمایشی است.

برند سازنده این تجهیزات نیز در قیمت یخساز صنعتی تاثیر بسیار زیادی دارد.مثلا کمپرسور های مارک بیتزر یا بوک که مبدا شرکت سازنده آن ها آلمان است کمپرسور هایی به مراتب گران تر نسبت به رفکامپ که مبدا ایتالیایی دارند هستند.

به لطف مهندسان داخلی صنعت کندانسور سازی در داخل کشور پیشینه قوی و خوبی دارد و شرکت هایی نظری نوین ، آرتمن ، نیک و… عملکرد خوبی در زمینه طراحی و تولید کندانسور دارند.

کاربرد یخساز صنعتی

در شرکت های تولید مواد پروتئینی مانند سوسیس و کالباس گوشت برای مخلوط شدن به دستگاهی به نام کاتر ریخته می شود.در داخل کاتر مواد با هم مخلوط می شوند.این مخلوط شدن و اصطکاکی که بین کاتر و گوشت ایجاد می شود موجب گرم شدن گوشت و در اصطلاح پخته شدن غیر اصولی آن می شود.

به همین دلیل در داخل دستگاه مقداری یخ هم باید ریخته شود. به همین دلیل در این شرکت ها یخساز صنعتی جزئی لاینفک به شمار می رود. معمولا یخسازی که در این شرکت ها استفاده می شود ظرفیتی بین 500 تا 2تن در شبانه روز دارد و بسته به میزان تولید شرکت تغییر می کند.

در شرکت های تولید نان به روش صنعتی نیز یخساز صنعتی کاربرد دارد. در این شرکت ها برای عمل آوری خمیر از یخساز صنعتی استفاده می شود. بهداشت در این نوع یخ بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل باید متریال استفاده شده در این یخساز ها کیفیت مناسبی داشته باشد تا یخ بهداشتی تولید گردد. متریالی که معمولا برای تولید یخساز صنعتی بهداشتی استفاده می شود استنلس استیل 304 یا 316 است.

یخساز صنعتی مورد استفاده در فود کورت ها ، سالن های غذا خوری ، رستوران ها و شرکت ها یکی از پر مصرف ترین یخساز های صنعتی است. این دستگاه معمولا از ظرفیت 50 کیلوگرم در شبانه روز تولید می شود و تا ظرفیت های 700 کیلو گرم وجود دارد. قیمت مناسب این دستگاه موجب شده که طرفداران زیادی داشته باشد . خرید یخساز صنعتی رستورانی بسیار زیاد باشد.

در بتن ریزی های عظیم مانند سد سازی و ساخت نیروگاه بتن در هنگام خشک شدن داغ می شود.این اتفاق در فصول گرم سال با شدت بیشتری انجام می شود و به همین دلیل بتن ترک می خورد. حال فرض کنید در بدنه یک سد ترک خوردگی وجود داشته باشد چه اتفاقی می افتد؟

به همین منظور در بتن یخ می ریزند تا بتوانند کیفیت آن را حفظ کنند.در بچینگ های بتن یخساز صنعتی بسیار کاربرد دارد. یخساز صنعتی که برای بتن استفاده می شود نیاز نیست حتما یخ بهداشتی تولید کند. ولی حتما باید یخ به مقدار زیاد تولید نماید. یخساز پولکی و یخساز قالبی عمده ترین دستگاه های یخساز صنعتی برای بتن هستند.

معمولا قیمت یخساز صنعتی که برای بتن مورد استفاده قرار می گیرد بالا می باشد و دلیل آن نیز استفاده از متریال مرغوب و با کیفیت تر است.

انواع یخساز صنعتی

یخساز صنعتی نیز مانند سایر دستگاه های صنعتی انواع مختلفی دارد.تقسیم بندی یخساز صنعتی بر اساس نوع و شکل یخ تولیدی و همچنین ظرفیت تولید یخ انجام می شود.

یخساز صنعتی پایین تر از 100 کیلوگرم در شبانه روز به یخساز های آزمایشگاهی و نیمه صنعتی معروف هستند. به لحاظ شکل ظاهری یخ تولیدی یخساز صنعتی به چهار دسته تقسیم می شود.البته فقط یخساز صنعتی محدود به این تعداد نیست و در نقاط مختلف  دنیا برای نیاز های متفاوت یخ هایی با شکل مختلف ساخته می شود.ولی این چهار نوع عمده ترین و فراگیر ترین مدل ها هستند.

• یخساز صنعتی حبه ای
• یخساز صنعتی قالبی
• یخساز صنعتی پولکی
• یخساز صنعتی لوله ای

هر کدام از یخساز های صنعتی مناسب یک بخش از صنعت هستند. هر یخی که تولید می شود یک سری ویژگی دارد و به همین جهت بر اساس ویژگی خاص خود مناسب قسمتی از صنعت می باشد. نوع یخ تولید در هر دستگاه در قیمت یخساز صنعتی تاثیر بسیار زیادی دارد. دلیل آن نیز تغییری است که در قسمت اواپراتور دستگاه اتفاق می افتد.

اما پر استفاده ترین و پیشرفته ترین نوع یخساز دستگاه یخساز حبه ای است.یخساز حبه ای به دلیل اینکه یخی که تولید می کند صد درصد بهداشتی است و برای نوشیدنی و مواد غذایی مناسب است تقریبا در همه جا کاربرد دارد. تمام فود کورت ها و سالن های غذا خوری یخساز حبه ای دارند.تولید یخساز حبه ای در کشورمان قدمتی 25 ساله دارد. ولی متاسفانه در تولید یخساز حبه ای پیشرفت زیادی نسبت به نمونه های اولیه اتفاق نیفتاده است. البته در سال های اخیر یکی از شرکت های تولید اقدام به تولید یخساز حبه ای پیشرفته مطابق با تکنولوژِی روز نموده است.

ابعاد یخ تولیدی توسط یخساز حبه ای مکعب های 3*3*3 سانتی متر می باشد.این ابعاد برای شرکت ها و رستوران ها بسیار مناسب است. ولی در برخی شرکت ها مانند شرکت های فولاد ، کوره های آجر پزی ، شرکت های سرامیک سازی و… که کوره های بزرگ با دمای بالا در خط تولید دارند این یخ ها زود آب می شوند.

از طرفی یخ های قالبی نیز کیفیت و بهداشت مناسبی ندارند و با توجه به شیوع بیماری کرونا به هیچ وجه قابل توصیه نیستند.شرکت تجهیز گستر خاورمیانه تنها تولید کننده یخساز حبه ای هوشمند در ایران این امکان را برای خریداران فراهم نومده تا بتوانند دستگاه یخساز حبه ای ابعادی خریداری کنند . تا یخ های بهداشتی با ابعادی بسیار بزرگتر تولید نماید.یخی که این دستگاه تولید می نماید تقریبا به اندازه یه آجر می باشد و مناسب برای مشاغلی است که بسیار محیط گرمی دارند و یا نیروهای کار یخ را در داخل کولمن استفاده می کنند.