کاربامازپین Carbamazepine – موارد مصرف، عوارض جانبی و اطلاعات کامل در مورد این دارو

رده بندی فارماکولوژیک: ضد تشنج

رده بندی درمانی: ضد تشنج – ضد درد

به رده بندی مصرف در حاملگی: گروه C

فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک:

عملکرد ضد تشنجی این دارو ظاهرا از نظر کیفی مشابه فنی توئین است (کاهش انتقال سیناپسی در هسته تری ژمینال) از مجرای گوارش به آهستگی جذب میشود بطور وسیعی منتشر و غلظتهای بالای دارو در CSF ایجاد می شود از جفت عبور می کند به داخل شیر ترشح می شود در کبد متابولیزه می شود می توان آنزیمهای میکروزومال کبدی را القا کند این دارو از راه ادرار مدفوع دفع می شود.

اندیکاسیون های تجویز، راه مصرف، دوز اثر دارو:

بصورت تنها یا همزمان با سایر ضد تشنج ها در درمان اپی لپسی گراندمال سایکوموتوریا لوب تمپورال حملات مختلط در بیمارانی که به سایر عوامل بطور رضایت بخش پاسخ نمی دهند. همچنین برای درمان علامتی درد عصب سه قلو (tic douloureux) و حلقی -زبانی و برای درد و نشانه های حمله ای همراه با مالتیپل اسکلروزیس و سایر اختلالات عصبی مصرف می شود. موارد مصرف غیر رسمی: اختلالات روانی معینی شامل پروفیلاکسی و درمان بیماری مانیک دپرسیو درمان بیماری اسکیزوفرنی مقاوم -اسکیزوافکتیو -سندرم اختلال در کنترل برای درمان محرومیت از الکل طغیان شهوت و بخاطر اثر ضد مدری در دریابت بی مزه

دراپی لپسی بالغین: mg ۲۰۰/po /دو با ردر روز – بتدریج تا mg/day ۸۰۰-۱۲۰۰ در ۴-۳ دوز منقسم افزایش می یابد. کودکان ۱۲-۶ سال: mg ۱۰۰/po / دو بار در روز بتدریج حداکثر تا ۱gr/day افزایش می یابد

در نور آلرژی ژمینال بالغین: mg ۱۰۰/po / دو بار در روز بتدریج با مقادیر mg ۱۰۰ هر ۱۲ ساعت تا تسکین درد افزایش یابد. دوز معمول mg/day ۲۰۰-۸۰۰ در دوز منقسم حداکثر gr/day ۱/۲) است.

کنترا اندیکاسیون:

حساسیت مفرط به کاربامازپین و ضد افسردگی های سه حلقه ای –سابقه سرکوب مغز استخوان یا واکنش هماتولوژیک به سایر داروه،، SLE، افزایش فشار داخل چشم بیماری قلب -کبد یا کلیه، بیماری شریان کرونری -هیپرتانسیون

موارد احتیاط: سالمندان سابقه بیماری قلبی

عارضه جانبی:

CNS: سرگیجه-ورتیگو – خواب آلودگی – اختلالات هماهنگی – تضعیف تنفسی – پریشانی تهاجم فعال شدن سایکوز پنهان – توهمات بینایی – تومور – حرکات غیرارادی – ناتوانی در نشستن – هیپررفلکسی۔ توسعه حملات حرکتی خفیف – اشکال در صحبت کردن – بی حالی خستگی – سردرد – اغتشاش شعور – آتاکسی

GI: بی اشتهایی، درد شکمی، تهوع و استفراغ، اسهال، یبوست، خشکی دهان و حلق

CV: ادم- CHF بلوک قلبی

EENT: حدت شنوایی غیر طبیعی – رتینوپاتی – کدورت عدسی- التهاب ملتحمه – اسکوتوما۔ دو بینی گذرا۔ تاری دید میدریاز – اختلالات حرکات چشمی – نیتاگموس – اختلال بینایی که اشیاء ساکن به عقب و جلو نوسان می کنند.

Hep: یرقان، کلستاتیک هپاتیت، آزمونهای غیر طبیعی فعالیت کبد هپاتوسلولار

G.u: تکرار، احتباس ادرار، اولیگوری، ایمپوتانس، آلبومینوری، گلیکوزوری

Hemn: ترمبوسیتوپنی – ائوزینوفیلی۔ آگرانولوسیتوز۔ لکوسیتوز لکوپنی رتیکولوسیتوز آلنی آپلاستیک

Derm: بدتر شدن SLE، راشهای پوستی، کهیر، پتشی، واکنشهای حساسیت به نور، پنومونیت سندرم استیون جانسون تغییر پیگمانتاسیون پوست درماتیت اکسفولیاتیو آلوپسی

Other: SLE ناشی از کاربامازپین، کرامپهای پا، درد مفصل و عضلات، پانکراتیت، هیپوتیروئیدیسم

تداخلات دارویی:

بخاطر افزایش متابولیسم غلظت سرمی سایر داروهای ضد تشنج ممکن است کاهش یابد، وراپامیل واریتروماسین سطوح کاربامازپین را افزایش می دهند متابولیسم استروژنها افزایش یافته لذا اثر بخشی داروهای ضد بارداری خوراکی کاهش می یابد اثرات هیپوپرومبینمی ضد انعقاد خوراکی را کاهش می دهد

تا تغییرات مقادیر آزمایشگاهی:

افزایش سطح SGPT – SGOT – pro – BuN – آلکالین فسفاتاز – Bill – کلسترول – HDL – TG – کاهش – و شاخص

مسمومیت و درمان:

مسمومیت ممکن است موجب نامنظم شدن تنفس، تضعیف تنفس، تاکیکاردی، تغییرات فشار خون، شوک، آریتمی ها،، اختلال هوشیاری تشنج بی قراری

درمان: عبارت است از لاواژ مکرر معده تجویز زغال فعال و مسهل ها پایش علایم حیاتی و EKG

مراقبت های پرستاری و توجهات ویژه:

۱) در صورت مصرف دارو با غذا جذب افزایش می یابد

۲) دارو را در دمای ۳۰ – ۱۵ نگهدارید.

۳) اغتشاش شعور و پریشانی و اضطراب ممکن است در سالمندان بدتر شود بنابراین ممکن است گذاردن نرده کنار تخت و نظارت بر راه رفتن بیمار ضرورت یابد

۴) قبل از شروع درمان با کاربامازپین اقدامات زیر برای استخراج اطلاعات پایه توصیه می شوند: ۱- سابقه مختصر بهداشتی ۲-معاینات فیزیکی شامل چشم و ECG 3- مطالعات آزمایشگاهی CBC: شامل پلاکتها۔ رتیکولوسیتها۔ الکترولیتهای سرم و آهن سرم – تستهای فعالیت کبد BUN و تجزیه کامل ادرار

۵) عکس العمل های زیر بطور شایع طی درمان اولیه روی می دهند بخواب آلودگی – سرگیجه- آتاکسی در صورتیکه نشانه های فوق ظرف چند روز بر طرف نشوند ممکن است تعدیل دوز مصرفی توصیه شود

۶) در بیماران دچار درد عصب سه قلو توصیه میشود پزشک در صورت امکان حداقل ۳ ماه بعد از شروع درمان دوز مصرفی را کاهش دهد یا دارو درمانی را متوقف سازد بعضی از بیماران در مقابل عوارض کاربامازپین تحمل پیدا می کنند.

۷) هنگامیکه غلظتهای سرمی دارو حتی بطور جزئی بالاتر از محدوده درمانی باشد مسمومیت می تواند ایجاد شود.

۸) در صورت بروز هر یک از علایم تضعیف مغز استخوان درمان را باید متوقف کرد.

۹) درد عصب سه قلو به قدری دردناک است که بعضی از بیماران را به خود کشی سوق می دهد محرکهای شروع کننده شایع عبارتند از نوشیدن جرعه های مایع تراشیدن مونشستن صورت صحبت کردن – جویدن مایعات یا غذای سرد یا داغ -صداهای ناگهانی

۱۰) سنکوب قلبی ممکن است مشابه حملات صرعی باشد بنابراین توصیه می شود بیمارانی که افزایش بارز در شیوع حملات یا تغییر در خصوصیات آنها را تجربه می کنند باید به مدت h ۲۴ بوسیله مانیتورنیگ پیوسته ECC کنترل شوند.

۱۱) در طول دوره تعدیل دوز مصرفی نسبت به جذب به دفع و علایم حیاتی را کنترل کنید اولیگوری، علایم احتباس آب، تغییرات نسبت جذب و دفع و تغییرات BP یا الگوهای نبض را گزارش کنید.

آموزش به بیمار و خانواده:

۱) به بیمار و خانواده اهمیت باقی ماندن تحت نظارت دقیق پزشک را در سراسر درمان تأکید کنید.

۲) در بیماران مبتلا به صرع و قطع ناگهانی هر داروی ضد تشنج ممکن است حملات صرع مداوم status Epilepticus را تسریع کند.

۳) بیماران مصرف کننده داروهای ضد بارداری خوراکی را باید مطلع کرد که کاربامازپین ممکن است سبب خونریزی بین قاعدگی ها شود و همچنین قابلیت قرصهای ضد بارداری خوراکی را تحت تأثیر قرار دهد.

۴) واکنشهای حساسیت به نور گزارش شده است از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید اجتناب شود استفاده از یک لوسیدن محافظ از نور خورشید را با SPF، ۱۲ یا بیشتر توصیه کنید.

۵) بدلیل عوارض جانبی مانند سرگیجه خواب آلودگی آتاکسی به بیمار تذکر دهید تا شناخته شدن واکنش به دارو از کارهای خطرناک نیازمند به هوشیاری ذهنی و هماهنگی جسمانی اجتناب کند.

۶) بیماران در منزل و افراد مسئول خانواده را باید آموزش داد تا در صورت ظهور علائم اولیه مسمومیت یا مشکلات خونی احتمالی (مانند تب – بی اشتهایی- ناخوشی گلودرد-خستگی غیر معمول – تمایل به خونمردگی یا خونریزی – پتشی۔ اکیموز-خونریزی از لثه و بینی) دارو را بلافاصله قطع و به پزشک خود اطلاع دهید.