چرا درمان گلودرد یا فارنژیت ناشی از استرپتوکوک اهمیت دارد؟

گلودرد استرپتوکوکی یک عفونت باکتریایی است که می‌تواند باعث ایجاد احساس درد و خراشیدگی در گلو شود. گلودرد استرپتوکوکی تنها بخش کوچکی از گلودرد را تشکیل می‌دهد.

در صورت عدم درمان، گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند عوارضی مانند التهاب کلیه یا تب روماتیسمی ایجاد کند. تب روماتیسمی می‌تواند به مفاصل دردناک و ملتهب، نوع خاصی از بثورات پوستی یا آسیب دریچه قلب منجر شود.

گلودرد استرپتوکوکی در کودکان شایع است، اما افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر شما یا فرزندتان علائم یا علائم گلودرد استرپتوکوکی را دارید، برای آزمایش و درمان فوری به پزشک مراجعه کنید.

علائم

علائم و نشانه‌های گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• گلو درد که معمولاً به سرعت بروز می‌کند
• بلع دردناک
• لوزه‌های قرمز و متورم، گاهی اوقات با لکه‌های سفید یا رگه‌هایی از چرک
• لکه‌های قرمز ریز در ناحیه پشت سقف دهان (کام نرم یا سفت)
• غدد لنفاوی متورم و حساس در گردن شما
• تب
• سردرد
• راش
• حالت تهوع یا استفراغ، به ویژه در کودکان کوچکتر
• بدن درد

ممکن است شما یا فرزندتان بسیاری از این علائم و نشانه‌ها را داشته باشید اما گلودرد استرپتوکوکی نداشته باشید. علت این علائم و نشانه‌ها می‌تواند عفونت ویروسی یا برخی بیماری‌های دیگر باشد. به همین دلیل است که پزشک شما به طور کلی آزمایش گلودرد استرپتوکوکی را انجام می‌دهد.

همچنین ممکن است شما در معرض فردی قرار بگیرید که ناقل استرپتوکوک است اما هیچ علامتی ندارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر شما یا فرزندتان هر یک از علائم و نشانه‌های زیر را دارید با پزشک خود تماس بگیرید:

• گلودرد همراه با غدد لنفاوی حساس و متورم
• گلودردی که بیش از ۴۸ ساعت طول می‌کشد
• تب
• گلودرد همراه با راش
• مشکلات تنفس یا بلع
• اگر استرپتوکوک تشخیص داده شده باشد، عدم بهبودی پس از مصرف آنتی بیوتیک به مدت ۴۸ ساعت

علل

گلودرد استرپتوکوکی در اثر عفونت با یک باکتری به نام استرپتوکوک پیوژنز که استرپتوکوک گروه A نیز نامیده می‌شود، ایجاد می‌شود.

باکتری‌های استرپتوکوک مسری هستند. هنگامی که فرد مبتلا به عفونت سرفه یا عطسه می‌کند، یا از طریق غذا یا نوشیدنی مشترک، آن‌ها می‌توانند از طریق قطرات پخش شوند. همچنین می‌توانید باکتری‌ها را از دستگیره در یا سطوح دیگر بردارید و به بینی، دهان یا چشم‌های خود منتقل کنید.

عوامل خطر

عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به عفونت گلودرد استرپتوکوکی را افزایش دهند:

• سن. گلودرد استرپتوکوکی بیشتر در کودکان رخ می‌دهد.
• زمان بروز در سال. اگرچه گلودرد استرپتوکوکی در هر زمان ممکن است رخ دهد، اما در زمستان و اوایل بهار در گردش است. باکتری‌های استرپتوکوک در هر جایی که گروهی از مردم در تماس نزدیک باشند، رشد می‌کنند.

عوارض

گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. درمان آنتی بیوتیکی خطر را کاهش می‌دهد.

گسترش عفونت

باکتری استرپتوکوک ممکن است گسترش یابد و باعث عفونت در موارد زیر شود:

• لوزه‌ها
• سینوس‌ها
• پوست
• خون
• گوش می‌انی

واکنش‌های التهابی

عفونت استرپتوکوک ممکن است منجر به بیماری‌های التهابی شود، از جمله:

• مخملک، یک عفونت استرپتوکوکی که با بثورات برجسته مشخص می‌شود
• التهاب کلیه (گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک)
• تب روماتیسمی، یک بیماری التهابی جدی است که می‌تواند قلب، مفاصل، سیستم عصبی و پوست را تحت تاثیر قرار دهد
• آرتریت واکنشی پس از استرپتوکوک، وضعیتی که باعث التهاب مفاصل می‌شود

ارتباط احتمالی بین عفونت استرپتوکوکی و یک بیماری نادر به نام اختلال عصبی خودایمنی کودکان مرتبط با استرپتوکوک‌های گروه A (PANDAS) پیشنهاد شده است. کودکان مبتلا به این عارضه با استرپتوکوکی علائم بدتر بیماری‌های عصبی-روانی مانند اختلال وسواس فکری-اجباری یا اختلالات تیک را تجربه می‌کنند. این رابطه در حال حاضر اثبات نشده و بحث برانگیز باقی مانده است.

جلوگیری

برای جلوگیری از عفونت استرپتوکوکی:

• دست‌هایتان را بشویید. شستن صحیح دست‌ها بهترین راه برای پیشگیری از انواع عفونت هاست. به همین دلیل مهم است که دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه بشویید. به فرزندان خود بیاموزید که چگونه دست‌های خود را به درستی با آب و صابون بشویند یا اگر آب و صابون در دسترس نیست از ضدعفونی‌کننده دست بر پایه الکل استفاده کنند.
• دهان خود را بپوشانید. به فرزندان خود بیاموزید که هنگام سرفه یا عطسه دهان خود را با آرنج یا دستمال بپوشانند.
• وسایل شخصی را به اشتراک نگذارید لیوان‌های نوشیدنی یا ظروف غذا خوردن را به اشتراک نگذارید. ظروف را در آب گرم و صابون یا در ماشین ظرفشویی بشویید.

تشخیص

پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد، علائم و نشانه‌های گلودرد استرپتوکوکی را بررسی می‌کند و احتمالاً یک یا چند آزمایش زیر را تجویز می‌کند:

• آزمایش آنتی ژن سریع: پزشک ممکن است یک آزمایش آنتی ژن سریع بر روی نمونه سواب از گلوی شما انجام دهد. این آزمایش می‌تواند باکتری‌های استرپتوکوکی را در چند دقیقه با جستجوی مواد (آنتی ژن) در گلو شناسایی کند. اگر آزمایش منفی باشد اما پزشک شما همچنان به استرپتوکوک مشکوک است، ممکن است کشت گلو انجام دهد.
• آزمایش مولکولی (واکنش زنجیره‌ای پلیمراز یا PCR). این آزمایش همچنین با استفاده از نمونه سواب از گلوی شما انجام می‌شود.
• کشت گلو. یک سواب استریل روی پشت گلو و لوزه‌ها مالیده می‌شود تا نمونه‌ای از‌ترشحات به دست آید. این دردناک نیست، اما ممکن است باعث گیجی شود. سپس نمونه برای حضور باکتری در آزمایشگاه کشت داده می‌شود، اما نتایج ممکن است تا دو روز طول بکشد.

درمان

دارو‌هایی برای درمان گلودرد استرپتوکوکی، تسکین علائم آن و جلوگیری از عوارض و گسترش آن وجود دارد.

آنتی بیوتیک‌ها

اگر پزشک تشخیص دهد شما یا فرزندتان را مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی شده‌اید، احتمالاً پزشک آنتی بیوتیک خوراکی تجویز خواهد کرد. اگر آنتی بیوتیک‌ها ظرف ۴۸ ساعت از شروع بیماری مصرف شوند، مدت و شدت علائم و همچنین خطر عوارض و احتمال سرایت عفونت به دیگران را کاهش می‌دهند.

با درمان، شما یا فرزندتان باید در یک یا دو روز احساس بهتری داشته باشید. اگر پس از مصرف آنتی بیوتیک به مدت ۴۸ ساعت بهبودی حاصل نشد، با پزشک خود تماس بگیرید.

کودکانی که آنتی بیوتیک مصرف می‌کنند و احساس خوبی دارند و اغلب تب ندارند، می‌توانند زمانی که دیگر مسری نیستند – معمولاً ۲۴ ساعت پس از شروع درمان – به مدرسه یا مراقبت از کودک بازگردند. اما حتما تمام دارو‌ها را تمام کنید. توقف زودهنگام می‌تواند منجر به عود و عوارض جدی مانند تب روماتیسمی یا التهاب کلیه شود.

تسکین دهنده علائم

برای تسکین گلو درد و کاهش تب، مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن  را امتحان کنید. به کودکان آسپرین ندهید. چون احتمال بروز سندرمی به نام سندرم ری در آنها وجود دارد.

در بیشتر موارد، آنتی بیوتیک‌ها به سرعت باکتری‌های عامل عفونت را از بین می‌برند. در عین حال، این نکات را برای تسکین علائم گلودرد استرپتوکوکی امتحان کنید:

• استراحت کافی داشته باشید: خواب به بدن کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند. اگر گلودرد استرپتوکوکی دارید، اگر می‌توانید از محل کار در خانه بمانید. اگر کودک شما بیمار است، او را در خانه نگه دارید تا زمانی که هیچ نشانه‌ای از تب وجود نداشته باشد و او احساس بهتری داشته باشد و حداقل ۲۴ ساعت آنتی بیوتیک مصرف کرده باشد.
• نوشیدن مقدار زیادی آب: روغن کاری و مرطوب نگه داشتن گلودرد، بلع را آسان می‌کند و به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می‌کند.
• غذا‌های نرم و ساده بخورید. غذا‌هایی که به راحتی بلع می‌شوند عبارتند از آبگوشت، سوپ، سس سیب، غلات پخته شده، پوره سیب زمینی، میوه‌های نرم، ماست و تخم مرغ نرم. می‌توانید غذا‌ها را در مخلوط کن پوره کنید تا بلع آن‌ها راحت‌تر شود. غذا‌های سرد، مانند شربت، ماست یخ‌زده یا میوه‌های یخ‌زده نیز ممکن است تسکین دهنده باشند. از غذا‌های تند یا غذا‌های اسیدی مانند آب پرتقال خودداری کنید.
• با آب نمک گرم غرغره کنید. برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان، غرغره کردن چندین بار در روز می‌تواند به تسکین گلودرد کمک کند. یک چهارم قاشق چایخوری (۱.۵ گرم) نمک خوراکی را در حدود ۲۴۰ سی سی آب گرم مخلوط کنید. حتما به کودک خود بگویید بعد از غرغره مایع را بیرون بیاورد.
• عسل. از عسل می‌توان برای تسکین گلو درد استفاده کرد. به کودکان کمتر از ۱۲ ماه عسل ندهید.
• از یک مرطوب‌کننده استفاده کنید. اضافه کردن رطوبت به هوا می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند. یک مرطوب‌کننده خنک‌کننده انتخاب کنید و روزانه آن را تمیز کنید زیرا باکتری‌ها و کپک‌ها می‌توانند در برخی از مرطوب‌کننده‌ها رشد کنند. اسپری‌های بینی نمکی نیز به مرطوب نگه داشتن غشا‌های مخاطی کمک می‌کند.
• از عوامل تحریک‌کننده دوری کنید. دود سیگار می‌تواند گلودرد را تحریک کرده و احتمال عفونت‌هایی مانند التهاب لوزه را افزایش دهد. از بخارات ناشی از رنگ یا محصولات پاک‌کننده که می‌تواند گلو و ریه‌ها را تحریک کند، خودداری کنید.

چقدر برای درمان وقت است؟

گلودرد استرپتوکوکی ممکن است در کودکان خود به خود همخوب شود. اما برای پیشگیری از تب روماتیسمی و عوارض قلبی احتمالی تا ۹ روز برای درمان وقت وجود دارد.