سندرم هورنر چیست و چه علائمی دارد؟

سندرم هورنر Horner syndrome ترکیبی از علائم و نشانه‌های ناشی از اختلال در مسیر عصبی از مغز به صورت و چشم در یک طرف بدن است.

سندرم هورنر منجر به کاهش اندازه مردمک، افتادگی پلک و کاهش تعریق در سمت آسیب دیده صورت شما می‌شود.

سندرم هورنر نتیجه یک مشکل پزشکی دیگر مانند سکته مغزی، تومور یا آسیب نخاعی است. در برخی موارد، هیچ علت زمینه‌ای را نمی‌توان یافت. هیچ درمان خاصی برای سندرم هورنر وجود ندارد، اما درمان علت زمینه‌ای ممکن است عملکرد طبیعی عصبی را بازگرداند.

سندرم هورنر به عنوان سندرم هورنر-برنارد یا فلج چشمی نیز شناخته می‌شود.

علائم

سندرم هورنر معمولا فقط یک طرف صورت را درگیر می‌کند. علائم و نشانه‌های رایج عبارتند از:

• یک مردمک دائما کوچک (میوز)
• تفاوت قابل توجه در اندازه مردمک بین دو چشم (anisocoria)
• باز شدن کمی یا تاخیری (اتساع) مردمک درگیر در نور کم
• افتادگی پلک فوقانی (پتوز)
• بالا آمدن جزئی پلک تحتانی که گاهی اوقات پتوز وارونه نامیده می‌شود
• ظاهر فرو رفته در چشم
• تعریق کم یا بدون تعریق (آنهیدروزیس) در کل طرف صورت یا یک تکه پوست جدا شده در سمت آسیب دیده

علائم و نشانه‌ها، به‌ویژه پتوز و آنهیدروزیس، ممکن است ظریف و به سختی قابل تشخیص باشند.

فرزندان

علائم و نشانه‌های اضافی در کودکان مبتلا به سندرم هورنر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رنگ عنبیه روشن‌تر در چشم آسیب دیده کودک زیر 1 سال
• فقدان قرمزی (گرگرفتگی) در سمت آسیب دیده صورت که معمولاً در اثر گرما، فعالیت بدنی یا واکنش‌های احساسی ظاهر می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

تعدادی از عوامل، برخی جدی‌تر از دیگران، می‌توانند باعث سندرم هورنر شوند. تشخیص سریع و دقیق بسیار مهم است.

اگر علائم یا علائم مرتبط با سندرم هورنر به طور ناگهانی ظاهر شد، پس از یک آسیب تروماتیک ظاهر شد، یا با علائم یا نشانه‌های دیگری همراه بود، مراقبت‌های اضطراری دریافت کنید، مانند:

• اختلال در بینایی
• سرگیجه
• ضعف عضلانی یا عدم کنترل عضلات
• سردرد شدید و ناگهانی یا درد گردن

علل

سندرم هورنر در اثر آسیب به مسیر خاصی در سیستم عصبی سمپاتیک ایجاد می‌شود. سیستم عصبی سمپاتیک ضربان قلب، اندازه مردمک، تعریق، فشار خون و سایر عملکرد‌ها را تنظیم می‌کند که شما را قادر می‌سازد به سرعت به تغییرات محیط خود پاسخ دهید.

مسیر عصبی تحت تاثیر سندرم هورنر به سه گروه سلول‌های عصبی (نرون‌ها) تقسیم می‌شود.

نورون‌های مرتبه اول

این مسیر نورونی از هیپوتالاموس در پایه مغز منتهی می‌شود، از ساقه مغز می‌گذرد و به قسمت بالایی نخاع امتداد می‌یابد. مشکلات این ناحیه که می‌تواند عملکرد عصبی مربوط به سندرم هورنر را مختل کند عبارتند از:

• سکته
• تومور
• بیماری‌هایی که باعث از بین رفتن غلاف محافظ نورون‌ها (میلین) می‌شوند.
• ضربه به گردن
• کیست یا حفره در ستون فقرات (سیرنگومیلیا)

نورون‌های مرتبه دوم

این مسیر نورون از ستون فقرات، در سراسر قسمت بالایی قفسه سینه و به سمت گردن امتداد می‌یابد. علل مرتبط با آسیب عصبی در این ناحیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سرطان ریه
• تومور غلاف میلین (شوانوما)
• آسیب به رگ اصلی که از قلب منتهی می‌شود (آئورت)
• جراحی در حفره قفسه سینه
• آسیب تروماتیک

نورون‌های مرتبه سوم

این مسیر نورون در امتداد کنار گردن امتداد می‌یابد و به پوست صورت و ماهیچه‌های عنبیه و پلک‌ها منتهی می‌شود. آسیب عصبی در این ناحیه ممکن است با موارد زیر همراه باشد:

• آسیب به شریان کاروتید در کنار گردن
• آسیب به سیاهرگ گردن در کنار گردن
• تومور یا عفونت در نزدیکی قاعده جمجمه
• میگرن
• سردرد‌های خوشه‌ای، اختلالی که منجر به الگو‌های حلقوی سردرد‌های شدید می‌شود

کودکان

شایع‌ترین علل سندرم هورنر در کودکان عبارتند از:

• آسیب به گردن یا شانه در هنگام زایمان
• نقص آئورت در بدو تولد
• تومور سیستم هورمونی و عصبی (نوروبلاستوما)

علل ناشناخته

در برخی موارد نمی‌توان علت سندرم هورنر را شناسایی کرد. این به عنوان سندرم هورنر ایدیوپاتیک شناخته می‌شود.

تشخیص

علاوه بر معاینه پزشکی عمومی، پزشک آزمایشاتی را برای قضاوت در مورد ماهیت علائم شما و شناسایی علت احتمالی انجام خواهد داد.

آزمایش‌هایی برای تایید سندرم هورنر

پزشک ممکن است بتواند سندرم هورنر را بر اساس سابقه شما و ارزیابی او از علائم شما تشخیص دهد.

چشم پزشک ممکن است تشخیص را با ریختن قطره در هر دو چشم تایید کند – یا قطره‌ای که مردمک چشم سالم را گشاد می‌کند یا قطره‌ای که مردمک چشم سالم را منقبض می‌کند. با مقایسه واکنش‌های چشم سالم با چشم مشکوک، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا آسیب عصبی علت مشکلات چشم مشکوک است یا خیر.

آزمایش‌هایی برای شناسایی محل آسیب عصبی

برجسته بودن یا ماهیت برخی علائم ممکن است به پزشک کمک کند تا جستجوی علت سندرم هورنر را محدود کند. پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش‌های اضافی انجام دهد یا آزمایش‌های تصویربرداری را برای تعیین محل ضایعه یا ناهنجاری که مسیر عصبی را مختل می‌کند، تجویز کند.

اگر سندرم هورنر ناشی از یک ناهنجاری نورون مرتبه سوم – اختلالی در ناحیه گردن یا بالاتر – باشد، پزشک شما ممکن است نوعی قطره را تجویز کند که باعث اتساع چشمگیر چشم سالم و اتساع کمی چشم آسیب‌دیده شود.

پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش‌های تصویربرداری زیر را برای تعیین محل یک ناهنجاری احتمالی که باعث سندرم هورنر می‌شود، تجویز کند:

• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، یک فناوری که از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای تولید تصاویر دقیق استفاده می‌کند.
• سونوگرافی کاروتید
• اشعه ایکس قفسه سینه
• توموگرافی کامپیوتری (CT)، یک فناوری تخصصی اشعه ایکس
• تصویربرداری اشعه ایکس

درمان

هیچ درمان خاصی برای سندرم هورنر وجود ندارد. اغلب، زمانی که یک بیماری زمینه‌ای به طور موثر درمان شود، سندرم هورنر ناپدید می‌شود.