کدام حشره دردناکترین نیش را دارد؟
به نظر میرسد یکی از این سه تا دردناکترین نیش حشرات را دارد. اگر بخواهید حدس بزنید، کدام را انتخاب میکنید: مورچهای که در جنگل استوایی به دنبال غذا میگردد؟ زنبور عسلی که از کندوی پر از عسل گوارا محافظت میکند؟ و یا زنبور بیعسلی که رتیلها را از پا در میآورد؟ بریم که بفهمیم!
زهر مورچه، زنبور عسل و زنبور بیعسل شامل مخلوط متغیری از ترکیبات متعددی هستند که باعث تحریک احساسات ناخوشایند و حتی اختلال در عملکرد طبیعی بدن میشود. شاخص درد نیش که توسط حشرهشناس، جاستین او. اشمیت طراحی شده، درد ناشی از نیش حدود ۱۰۰ گونه حشره را توصیف و رتبهبندی میکند. یکی از این سه رقیب ما ادعا میکند که دردناکترین نیش را دارد.
اول بیایید نیش زنبور عسل غربی را بررسی کنیم اشمیت میگوید نیش آن مثل این است که «یک کبریت شعلهور روی بازویتان بیفتد و با سدیم هیدروکسید خاموش شده و سپس سولفوریک اسید را اضافه کنیم.» این درد ناشی از زهر به دلیل پلیپپتیدی به نام «ملیتین» و آنزیمهایی که گوشت را نرم میکنند و باعث انتشار زهر میشوند، ایجاد میشود. این آنزیمها ممکن است واکنشهای آلرژیکی هم ایجاد کنند و حتی باعث تجمع مایعات در ریهها شوند. به دلیل اینکه نیش خاردار زنبورهای کارگر در برخی از قربانیان باقی میماند، آنها معمولا بدون آن دیگر نمیتوانند نیش بزنند که همین درنهایت آنها را میکشد. از آنجایی که فقط زنبور ملکه قابلیت تولیدمثل دارد، یک زنبور کارگر با قربانی کردن خودش اطمینان بقا و گسترش را به بقیه و ژنهایشان میدهد. اما قبل از اینکه بمیرد، فرومون هشدار دهندهای آزاد میکند که دیگران را به یک حمله بزرگ فرا میخواند و آنها اغلب، نقاط آسیبپذیر بدن قربانی را هدف قرار میدهند.
اشمیت در توصیف نیش زنبور رتیل خوار (نوعی زنبور عنکبوتی) میگوید: کور کننده، خشن، شوک الکتریکی دهنده … همچون صاعقهای بر فراز آسمانها. کاری میکند بر زمین افتاده و فریاد بکشید. این احساس در انسان ممکن است فقط ۵ دقیقه طول بکشد اما در هدف مورد علاقهاش ـــ رتیل ـــ به صورت دائمی فلج میکند. بعد از اینکه زنبور رتیل را نیش زد دستهای از اعصاب حیاتی را هدف قرار میدهد، و در بدن عنکبوت بیحرکت تخمگذاری میکند. پس از خروج از تخم،لارو زنبور مراحل رشدش را در محیط غنی بدن رتیل میگذراند و آن را زنده زنده از درون میخورد. نیش آن گذشته از فلج شدن رتیل، به نظر میرسد ضرر دیگری نمیرساند. این امر به تازه ماندن گوشت عنکبوت برای زادههای زنبور کمک میکند.
نیش مورچههای گلولهزن که در جنگلهای استوایی زندگی میکنند
دردی خالص، شدید و بسیار آزار دهنده دارد. طبق گفته اشمیت مثل راه رفتن روی سطحی با زغال سنگهای شعلهور است در حالیکه یک میخ تقریبا ۷ سانتیمتری در پاشنه پایتان فرو رفته است. و این درد اغلب بیش از ۱۲ ساعت به طول میانجامد. یک پپتید نوروتوکسیک به نام پونراتوکسین که باعث طولانیتر شدن این درد میشود، بدن ما در تلاش است که آن را از بین ببرد. پونراتوکسین علاوهبر درد، میتواند باعث لرز، عرق سرد، حالت تهوع، استفراغ و حتی ضربان قلب غیرطبیعی شود.
مورچه گلولهزن، عنوان دارنده دردناکترین نیش حشرات را از آن خود کرد. تصور میشود که آنها به این سلاح دفاعی آزاردهنده مجهز شدند تا خوراک شکارچیانی که در جنگلهای استوایی به دنبال غذای پروتئینی میگردند، نشوند. آنها نمیتوانند بپرند و یا پرواز کنند پس شاید بهتر است از این سلاح قابل اعتماد و نسبتا اذیت کننده استفاده کنند. نیش قدرتمند زنبور رتیل خوار در رتبه دوم دردناکترین نیش قرار دارد و همین شاید دلیل این است که شکارچی شناخته شده ای ندارند. نیش زنبور عسل در وسط مقیاس درد قرار دارد. اما اگر تعداد زیادی از آنها همزمان نیش بزنند، درد ضعیف اولیه به دردی جدی تبدیل میشود. در واقع، نیش حشرات به آنها کمک میکند تا به کلنی عظیمی تبدیل شوند وگرنه به خاطر شکارچیان چیزی جز گروه کوچکی از آنها باقی نمیماند.
البته برخی از نیشهای حشرات از بقیه خطرناکتر هستند اما در بیشتر مواقع، فقط وقتی تحریکشان کنیم به ما نیش میزنند. حقیقت تلخه.