راهنمای خرید سرنگ

رپورتاژ

سرنگ از ضروری‌ترین اقلام در حوزه پزشکی است که خرید آن نیازمند دانش و اطلاعات کافی درباره انواع و تفاوت‌های آن، کاربردها و نحوه استفاده است. همان‌طور که می‌دانید سرنگ‌ها از پر مصرف‌ترین و حیاتی‌ترین اقلام مصرفی پزشکی به حساب می‌آیند که انواع متفاوتی دارند. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع سرنگ، ساختار آن، موارد مصرف و نکاتی که هنگام خرید سرنگ باید توجه کنیم بپردازیم. پس با ما تا انتها همراه باشید.

سرنگ چیست؟

سرنگ از کلمه‌ی یونانی syrinx به معنای لوله یا تیوب گرفته شده است و به لوله مدرج، توخالی، شفاف و از جنس پلاستیک می‌گویند که به‌واسطه داشتن پیستون کشویی می‌تواند در تزریق مایعات مختلف و خارج کردن آن‌ها از بدن استفاده شود.

در گذشته معمولا سرنگ‌ و سر سوزن را از شیشه و فلز می‌ساختند که قابلیت چندین بار استفاده را داشته باشد. اما امروزه این قطعات را از پلاستیک می‌سازند و یک بار مصرف هستند.

اجزای سرنگ

هر سرنگ از بخش‌های زیر تشکیل شده است:

·       محفظه پیستون یا Barrel:

فضای شفاف، بی‌رنگ و مدرج سرنگ را محفظه پیستون می‌گویند که محتوای اصلی سرنگ را نشان می‌دهد و به مخزن سرنگ نیز معروف است. سیلندر یا پیستون سرنگ در این قسمت قرار گرفته که کار اصلی در ورود و خروج مایعات به سرنگ را برعهده دارد.

محفظه سرنگ باید شفاف و روشن باشد تا بتوان محتوای داخل آن و همچنین حجم مایع تزریقی را مشاهده کرد و از اشتباهات احتمالی جلوگیری شود. پس دو ویژگی مهم برای محفظه سرنگ عبارت است از بی‌رنگ و مدرج بودن محفظه‌ی آن.

·       پیستون یا Plunger:

پیستون یا سیلندر یا Plunger ساختار انتهایی گسکت است که از جنس پلاستیک تهیه شده و با حرکت رو به عقب و جلو باعث جابجایی محتوای داخل محفظه می‌شود.

·       گسکت:

قطعه مشکی پلاستیکی که در انتهای پیستون قرار گرفته است را گسکت می‌گویند که فقط در سرنگ‌های سه قطعه‌ای دیده می‌شود و سرنگ‎های فاقد این قطعه را سرنگ‌های دو قطعه‌ای می‌گویند.

گسکت مانع از نشت و برگشت محتوای داخل محفظه به فضای بین پیستون و سیلندر می‌شود. همچنین با کنترل فشار به خروج محتوای سرنگ کمک می‌کند.

·       سر سوزن:

سر سوزن از سوزن توخالی با جنس استیل ضد زنگ ساخته شده که ضد حساسیت می‌باشد. سر سوزن در قسمت جلویی سرنگ تعبیه می‌شود و شامل اجزای زیر است:

• :HUB قسمتی که سرسوزن به سرنگ متصل می‌شود؛
• Bevel: نوک سوزن که موربی شکل است و باید تیز و برنده باشد؛
• Shaft : بدنه فلزی سوزن.

سایز سر سوزن:

سایز سر سوزن بر اساس رنگ، طول و قطر (گیج) تقسیم‌بندی می‌شود. همه‌ی انواع سر سوزن دارای سایز هستند که بهتر است با نوع تزریق هم‌خوانی داشته باشد.

رنگ سر سوزن

رنگ سر سوزن باید با گیج و قطر داخلی آن هماهنگی داشته باشد و براساس آن‌ مشخص شود. یعنی هر رنگ سر سوزن بیانگر شماره گیج خاصی است.

طول سر سوزن

طول سر سوزن را با میلی‌متر اندازه‌گیری می‌کنند که بیانگر عمق تزریق است. برای مثال از سر سوزن طول بیشتر برای تزریقات عضلانی استفاده می‌کنند. درحالیکه از سر سوزن با طول کمتر برای تزریقات زیرجلدی استفاده می‌شود.

قطر سر سوزن

قطر سر سوزن با واحدی بنام گیج اندازه‌گیری می‌شود و هرچه عدد بیشتری باشد قطر سوزن کمتر است (سوزن نازک است و درد کمتری حس می‌شود). مثلا سر سوزن با شماره گیج 25 از سر سوزن با شماره 14 نازک‌تر است. طبیعتا هر چه سر سوزن شماره گیج کمتری داشته باشد، قطر سوزن بیشتر خواهد بود (سر سوزن کلفت و ضخیم‌تر است و درد بیشتری حس می‌شود).

پس در انتخاب سرسوزن به قطر، طول و رنگ آن دقت کنید و همیشه به هنگام تزریق نوع و ضخامت پوست محل تزریق را در نظر بگیرید.

ویژگی‌های سر سوزن:

• استریل بودن
• نوک تیز بودن سر سوزن
• استفاده از مواد با کیفیت و ضد حساسیت

انواع سرنگ

سرنگ‌ها دارای انواع مختلفی هستند که از نظر شکل ظاهری و اندازه با یکدیگر متفاوت می‌باشند.

سرنگ‌ها بر اساس شکل به انواع زیر تقسیم می‌شوند.

سرنگ لوئرلاک:

سرنگ لوئرلاک یا سرپیچی به سرنگی گفته می‌شود که سر سوزن بصورت پیچشی به محفظه سرنگ متصل است و معمولا احتمال جدا شدن آن در هنگام استفاده کم است.

سرنگ لوئراسلیپ:

سرنگ لوئراسلیپ یا فشاری به سرنگی گفته می‌شود که با فشار سر سوزن به بدنه فیکس شده و احتمال جدا شدن آن زیاد است.

سرنگ پیستون‌دار یا سرنگ سه قطعه‌ای

سرنگ پیستون‌دار یا سرنگ سه قطعه‌ای به سرنگی گفته می‌شود که دارای گسکت است که مانع از نشت مایع می‌شود.

سرنگ بدون پیستون یا سرنگ دو قطعه‌ای

به سرنگ‌هایی گفته می‌شود که فاقد گسکت بوده و ارزان‌تر از سرنگ‌های پیستون‌دار یا سه‌ قطعه‌ای است.

پس در واقع هم سرنگ دو قطعه‌ای و هم سرنگ سه قطعه‌ای دارای پیستون است و تنها در نداشتن گسکت با یکدیگر متفاوت هستند. ولی آنچه به غلط در بازار ایران مصطلح است این است که به سرنگ‌های فاقد گسکت سرنگ بدون پیستون و به سرنگ دارای گسکت سرنگ پیستون‌دار می‌گویند.

سرنگ گاواژ

سرنگ گاواژ به سرنگی گفته می‌شود که برای رساندن مواد غذایی به بیمارانی که دارای مشکلات بلع هستند استفاده می‌شود و یکبار مصرف است. این سرنگ به دو دسته دو قطعه‌ای و سه قطعه‌ای تقسیم می‌‌شود که سرنگ سه قطعه‌ای به دلیل داشتن گسکت به انتقال روان‌تر و سریع‌تر مواد غذایی کمک می‌کند.

انواع سرنگ گاواژ:

• حجم 50 سی‌سی
• حجم 100 سی‌سی

برخی ازکاربردهای سرنگ گاواژ:

• شستشوی مثانه؛
• جهت تغذیه از طریق سوند معده؛
• تغذیه بیمارانی که مشکل بلع دارند.

سرنگ توبرکولین:

سرنگ‌ توبرکولین از نظر ظاهر با سایر سرنگ‌ها متفاوت است و دارای سوزن بسیار ریز و نازکی است. این سرنگ معمولا دارای حجم یک سی‌سی است. از سرنگ توبرکولین برای انتقال مایعات غلیظ در مقیاس کم استفاده می‌شود.

برخی از کاربردهای سرنگ توبرکولین:

• شستشوی زخم؛
• درناژ لوله‌ها؛
• تزریق برخی از محلول‌ها به کودکان و نوجوانان.

سرنگ شستشو:

سرنگ‌های شستشو معمولا برای تزریق و نمونه‌برداری کاربرد ندارند و بیشتر برای شستشو در دندانپزشکی استفاده می‌شوند. نوع بزرگتر این سرنگ برای شستشوی گوش نیز بکار می‌رود.

سرنگ انسولین:

سرنگ‌های انسولین به سرنگ‌هایی گفته می‌شود که برای تزریق انسولین برای بیماران دیابتی بکار می‌روند.

در سرنگ انسولین نیز همانند سایر انواع سرنگ‌ها، ضخامت سر سوزن با واحد گیج مشخص می‌شود یعنی هرچه شماره گیج کمتر باشد، سر سوزن ضخیم‌تر است. این سرنگ‌ها دو نوع می‌باشند:

سرنگ‌های انسولین یکپارچه یا سر سوزن متصل

در سرنگ انسولین یکپارچه، سر سوزن به بدنه متصل است و گزینه خیلی مناسبی برای تزریق انسولین بشمار می‌آید. در این نوع از سرنگ به دلیل اتصال سر سوزن به بدنه امکان خطا و اشتباه در دوز تزریقی وجود ندارد؛ درحالیکه در نوع سر سوزن جدا مقداری انسولین در سرنگ باقی می‌ماند. از دیگر مزیت‌های سرنگ انسولین سر سوزن متصل دقت بالای آن است.

سرنگ‌های انسولین سر سوزن جدا

سرنگ انسولین سر سوزن جدا به سرنگی گفته می‌شود که سر سوزن از بدنه جدا می‌باشد و در آزمایشگاه‌ها و دامپزشکی‌ها استفاده می‌شود. معمولا این نوع سرنگ‌ها سر سوزن ضخیم‌تری داشته و برای نمونه گیری از حیوانات بکار می‌روند.

سه سایز پرکاربرد سرنگ انسولین:

1. سرنگ انسولین ۳۰ واحدی یا ۰٫۳ میلی‌لیتری
2. سرنگ انسولین ۵۰ واحدی یا ۰٫۵ میلی‌لیتری
3. سرنگ انسولین ۱۰۰ واحدی یا ۱ میلی‌لیتری

کاربرد سرنگ انسولین:

• جراحی چشم؛
• تزریق بی حسی؛
• مزوتراپی مو؛
• عمل‌های زیبایی.

نکات مهم در مورد سرنگ انسولین:

• نوع کاربرد (انسانی یا حیوانی) را در هنگام انتخاب سرنگ انسولین در نظر بگیرید.
• بهترین سرنگ انسولین براساس دوز تجویز شده برای بیمار تعیین می‌شود.
• سر سوزن انسولین هرچه نازک‌تر باشد، درد کمتری به هنگام تزریق ایجاد می‌کند.
• هرچه سر سوزن نازک‌ترباشد، قیمت سرنگ انسولین بیشتر است.

سرنگ مزوتراپی:

سرنگ مزوتراپی نوعی سرنگ انسولین با گیج بالا (نازک) می‌باشد که در مزوتراپی بکار می‌رود.

سرنگ شیشه‌ای

معمولا اگر محتوای داخل سرنگ دارای حساسیت بالایی باشد و امکان واکنش با پلاستیک را داشته باشد، از سرنگ شیشه‌ای استفاده می‌‌کنند. علاوه بر این، این نوع سرنگ‌ها دارای مقاومت بالایی در مقابل حرارت می‎‌باشند.

کاربرد سرنگ شیشه‌ای:

• عمل‌های زیبایی و بوتاکس؛
• جهت نمونه‌برداری در آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی.

تقسیم‌بندی سرنگ‌ها از نظر سایز:

سرنگ‌ها از نظر سایز و اندازه دارای انواع متفاوتی هستند. از پرکاربردترین آن‌ها می‌توان به اندازه‌های نیم سی‌سی، ۱ سی‌سی، ۲ سی‌سی، ۳ سی‌سی، ۵ سی‌سی، ۱۰ سی‌سی، ۲۰ سی‌سی، ۳۰ سی‌سی و ۵۰ سی‌سی اشاره کرد.

نکات کلی درمورد سرنگ

• محل تزریق باید عاری از هرگونه آلودگی و زخم باشد.
• به دلیل امکان انتقال بیماری از سرنگ آلوده، پس از انجام تزریق سرنگ‌ها را در سیفتی باکس امحاء کنید.
• حجم مایع تزریقی، اندازه سرنگ را تعیین می‌کند و بهتر است حداقل حجم تزریق ‌شده سرنگ‌ها 10 درصد مقیاس کل سرنگ باشد.
• نوع دارو در اینکه چه جنس سرنگی را انتخاب کنید بسیار موثر است. اما عموما برای تزریق داروهای در دسترس و روتین از سرنگ‌های پلاستیکی استفاده می‌کنند.
• تحت هیچ شرایطی از سرنگ‌ها چندین بار استفاده نشود.

کلام پایانی

امروزه سرنگ‌ها با اهداف مختلفی تهیه و تولید می‌شوند که از پرکاربردترین آن استفاده در حوزه پزشکی است. انتخاب سرنگ و سر سوزن مناسب بستر خوبی برای یک تزریق خوب و راحت را فراهم می‌کند.

به خاطر داشته باشید شما می‌توانید جهت تهیه انواع سرنگ با کارشناسان هلثیوم در تماس باشید و برای یک خرید راحت و آسان می‌توانید به فروشگاه اینترنتی هلثیوم (Healthiumshop.com) مراجعه کرده و با خیال آسوده قیمت‌ها را مقایسه کنید و خرید خود را انجام دهید.