خون‌ریزی مغزی چه علائم و علت‌هایی دارد و راه‌های تشخیص و درمان آن چیست؟
چه بیماری‌های دیگری شبیه خون‌ریزی مغزی هستند؟
- انفارکت ایسکمیک
- میگرن
- خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید
- نئوپلاسم مغزی
- سرگیجهٔ وضعیتی (ممکن است با خون‌ریزی مخچه‌ای اشتباه شود)
چگونگی ایجاد و علت‌های خون‌ریزی مغزی
- خون‌ریزی به داخل پارانشیم بافت مغز
- در بیشتر مواقع ناشی از هیپرتانسیون است.
- هیپرتانسیون طولانی منجر به لیپوهیالینوزیس می‌شود که آن هم به نوبهٔ خود سبب شکنندگی شریانچه‌های عمقی نفوذکننده و آنوریسم‌های شاکورت- بوچارد می‌شود که ممکن است پاره شوند.
- خون‌ریزی‌های ناشی از هیپرتانسیون در هسته‌های قاعده‌ای (۶۰%)، تالاموس (۲۰%)، پونز (۱۰%)، و مخچه (۱۰%) اتفاق می‌افتد.
- سایر علل عبارتند از: تروما (شایع‌ترین علت در بیماران جوان‌تر)، مالفورماسیون شریانی وریدی، آنژیوم‌های کاورنوس، درمان ضدانعقادی و ضدترومبولیتیک، واسکولیت CNS، لوکمی، ترومبوسیتوپنی اکتسابی و DIC، بیماری مویامویا، مصرف کوکائین و آمفتامین.
- آنژیوپاتی آمیلوئیدی شایع‌ترین علت خون‌ریزی در افراد مسن است و سبب خون‌ریزی لوبار می‌شود.
تظاهر/علایم و نشانه‌های خون‌ریزی مغزی
- شروع حاد سردرد
- ضعف موضعی
- انحراف دو چشم به طرف ضایعه (۲۰% موارد ممکن است به طرف مقابل ضایعه باشد)
- تهوع/ استفراغ
- سبب هیپرتانسیون شدید می‌شود.
- خون‌ریزی تالامیک سبب اختلاف حسی و کرختی یک اندام می‌شود.
- خون‌ریزی مخچه‌ای سبب انحراف توأم چشم‌ها به دور از ضایعه، سردرد اکسی‌پیتال، استفراغ، و آتاکسی در سمت ضایعه می‌شود.
- خون‌ریزی پونز سبب مردمک‌های نوک سنجاقی، کوآدری پلژی، استوپور، و کما می‌شود.
- خون‌ریزی لوبار سبب علایمی می‌شود که مربوط به لوب درگیر هستند (مثل کانفوزیون در خون‌ریزی فرونتال، همی‌آنوپی در خون‌ریزی اکسی‌پیتال).
چگونه بیماری خون‌ریزی مغزی را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی
- شرح حال و معاینهٔ نورولوژی
- مطالعات اولیهٔ آزمایشگاهی باید شامل آزمایشات انعقادی باشد.
- CT اسکن یا MRI سر بدون کنتراست (گرادیان اِکو) نشان‌دهندهٔ منطقه‌ای هیپردنس در پارانشیم مغز خواهد بود.
- آنژیوگرافی ممکن است مالفورماسیون‌های شریانی وریدی را آشکار سازد اما اینها به ندرت بعد از خون‌ریزی‌ها دیده می‌شوند.
راه‌های درمان خون‌ریزی مغزی
- درمان فشار خون بالا برای پیشگیری از گسترش خون‌ریزی ضروری است.
- در صورتی که فشار خون از ۱۲۰/۲۲۰ بالاتر رفت، برای پایین‌آوردن آن تا ۹۰/۱۵۰، لابتالول، نیتروپاست (nitropaste)، یا نیفدیپین تجویز کنید.
- اگر فشار خون سیستولیک بین mmHg 250 باشد، تجویز نیتروپروساید اندیکاسیون دارد.
- مطالعات انجام‌شده سودمندی مداخلهٔ جراحی را در خون‌ریزی‌های هسته‌های قاعده‌ای تأیید نکرده‌اند مگر آنکه خطر هرنیاسیون ترانس تنتوریال وجود داشته باشد.
- در صورتی که بیمار دچار علایم هرنیاسیون تونسیلار یا فشار بر ساقهٔ مغز شده باشد، ممکن است در خون‌ریزی‌های مخچه‌ای نیاز به مداخلهٔ جراحی برای خارج‌کردن خون وجود داشته باشد:
- فیزیوتراپی سودمند است.
- در یک مطالعه نشان داده شد که تجویز فاکتور VII خون‌ریزی را متوقف می‌کند.
پیش‌آگهی/ عوارض
- عوارض عبارتند از: تشنج، SIADH، هیدروسفالی، و اختلالات موضعی عصبی.
- در صورتی که هرنیاسیون اتفاق نیفتاده باشد، پیش‌آگهی مطلوب است و اغلب ناتوانی ایجادشده کمتر از چیزی است که در انفارکت‌های ایسکمیک دیده می‌شود.
- گسترش خون‌ریزی به داخل بطن‌ها یکی از علایم پیش‌آگهی ضعیف است.
- درصورتی که فشار خون به حد کافی کنترل شود، عود شایع نیست.
احتمال عود در آمیلوئید آنژیوپاتی شایع‌تر است.
