فیلم Iris (2001) – داستان، بررسی و تحلیل
کارگردان: ریچارد ایر
بازیگران: جودی دنچ، جیم برودبنت، کیت وینسلت، هیو بانویل، پنه لوپی ویلتن و آنجلا مورانت.
وقتی «آیریس مرداک» جوان (وینسلت) با هم دانشکده ای اش، «جان بیلی» (بانویل) در دانشگاه آکسفورد آشنا می شود، «بیلی»، جوان خام و بی تجربه ای است که راحت در برابر روحیه آزاد و مستقل، شخصیت نیرومند و استعداد هنری آشکار «آیریس»، کم می آورد.
چند دهه بعد، در حالی که این دو (حالا دنچ و برودبنت) زیر یک سقف زندگی میکنند، در جایگاه شخصیتی شان تغییری ایجاد نشده و «جان»، کماکان شیفته همسر معروف ترش است. اما وقتی «آیریس» به فراموشی و اختلال مشاعر مبتلا می شود، «جان» وفادار و هم چنان شیفته، با سرخوردگی و استیصال سعی می کند مراقبت از او را به عهده بگیرد. و آیریس توسط ایر انگلیسی ساخته شده که کارش بیش تر تیاتر است و فیلم نامه ای که او و وود نوشته اند، ادیبانه است و خوب هم بازی شده .
ولی آیا ساختن چنین فیلمی واقعا لزومی هم داشته؟ آنچه مرداک انجام داده، اساسا نوشتن کتاب بود. معروف است که توصیف زندگی یک نویسنده، دشوار است؛ چون چه چیزی را می توان نشان داد، که می نویسد؟ این نوشتن نیست که نویسنده ای را تبدیل به فرد جالبی می کند – آن چه نوشته، جذابش می گرداند. در مورد «مرداک»، این یعنی به جای آنکه فیلمی درباره زندگی اش بسازیم، یکی از کتاب هایش را به فیلم برگردانیم.
فقط یکی از کتاب های او (فیلم بیر یک سر بریده شده، دیک کلمنت، ۱۹۷۰) به فیلم درآمده است. کتاب های او پر از شخصیت ها و درگیری های جالب است و عجیب است که این کار تا به حال صورت نگرفته. فیلم آیریس به جای آنکه به ستایش آثار او بپردازد، غصه زندگی اش را می خورد. غم انگیز بودن بیماری آلزایمر به این خاطر است که در عین حالی که شخص «حضور» دارد، فکر و وجودش را به یغما می برد.
شخصیت بیلی»، نیز بسیار بد توصیف شده است. «بیلی» یکی از درخشان ترین منتقدان ادبی معاصر است و نقدهایش در بهترین مجلات ادبی آنگلوساکسن چاپ می شوند ولی این فیلم او را یک احمق دست و پا چلفتی تمام عیار نشان می دهد. فیلم شاید به خاطر فیلمنامه و بازی های خوبش، ارزش دیدن داشته باشد، اما راستش راحت نمی توان این آیریس مرداک را قبول کرد… «آیریس» واقعی، بیش از این ها زنده، پرشور، پرانرژی و الهام بخش بوده است.
