فیلم توقف‌ناپذیر – خلاصه داستان، نقد و بررسی – Unstoppable 2010

کارگردان: تونی اسکات. بازیگران: دنزل واشینگتن (فرانک)‌، کریس پاین (ویل)‌، روزاریو دلوس (کانی)‌، اتان سایلی (ویل)‌، کوین دیون (کالوین)‌، کوین کوریگان (بازرس ومر)‌، ۹۸ دقیقه درجه نمایشی:. PG-13

((من قطاری دیدم، که مواد سمی می‌برد، و چه بی‌ترمز می‌رفت!)) سهراب سپهری (با کمی تغییر!)

یک قطار باربری حامل مواد سمی مرگ‌بار بدون اینکه هیچ راننده‌ای داشته باشد با سرعت هر چه تمام به سوی شهر کوچک اسکرانتون در ایالت پاسادنای آمریکا در حال حرکت است و فاجعه‌ای عظیم در راه است این خلاصای داستان فیلم توقف ناپذیر است؛ فیلمی که در بین اکشن‌های پاییز امسال سینمای آمریکا جزو بهترین‌ها به حساب می‌آید. آنچه فیلم صدمیلیون دلاری توقف ناپذیر را باورپذیرتر و در نتیجه هیجان آورتر کرده، ((واقعی)) بودن با امکان‌پذیر بودن قصهٔ آن است. در سال ۲۰۰۱ قطاری با ۴۷ واگن در اوهایو به راه افتاد بدون اینکه راننده‌ای داشته باشد.

در سال ۲۰۰۸ در لس آنجلس حادثهٔ قطار بی‌رانندهٔ دیگری ۲۵ کشته به جا گذاشت. قطعا این حوادث واقعی الهام بخش فیلم بوده، اما چرا راه دور برویم، داستان این فیلم شباهت بسیار زیادی به حادثهٔ از ریل خارج شدن قطار حاوی مواد شیمیایی قابل انفجار در نزدیکی شهر نیشابور خودمان در چند سال پیش دارد؛ حادثه‌ای که ده‌ها کشته و ویرانی‌های عظیمی به جا گذاشت. مشکل از زمانی آغاز می‌شود که مهندس قطار (اتان سایلی) با تصور اینکه قطار حاوی مواد سمی را متوقف کرده از آن پیاده می‌شود اما آقای مهندس به زودی صحنه‌ای را در برابر چشم خود می‌بیند: قطار نه تنها متوقف نشده بلکه به آهستگی در حال سرعت گرفتن و دور شدن از ایستگاه است. ما از همان پنج دقیقهٔ اول فیلم می‌توانیم کل ماجرا را حدس بزنیم اما این به اصطلاح پیش بینی‌پذیر بودن قصهٔ فیلم چندان ناراحت‌کننده نیست زیرا سازندهٔ فیلم کسی است که می‌داند چگونه از یک قصهٔ پیش بینی‌پذیر فیلمی جاندار و محکم بیرون بکشد.

تونی اسکات، کارگردان توقف ناپذیر، عاشق حرکت است و یک قطارگریزپای مهار نشدنی بهترین فرصت را به این اکشن ساز قدیمی می‌دهد تا فیلمی به شدت پرتحرک و پرشتاب ارایه کند. فیلم اسکات همانقدر نفس گیر و پرتحرک است که خود قطار. فیلم و قطار به موازات هم به تدریج و به آرامی شتاب می‌گیرند تا آن یک ساعت پایانی فیلم تبدیل شود به سوسپانس مداوم محض، فیلم از حیث پرداخت شخصیت‌ها کم و کسری ای ندارد. هر چند که یکی دوتا از قصه‌های فرعی تناسب چندانی با خط اصلی قصه ندارند در واقع، در اینجا قطارگریزپا ستارهٔ اصلی فیلم است و هر قصهٔ فرعی بی‌ارتباطی به ناگزیر در قطار گذاشته تا ما بتوانیم تمام عظمت و صلابت آهنین این قطار توقف ناپذیر فاجعه آفرین را ببینیم و حس کنیم.

فیلم دارای دو شخصیت اصلی است: فرانک (دنزل واشینگتن) یک مهندس کهنه کار قطار است که عاشق کار خود است، و ویل (کریس پاین) که نزد قرانک کارآموزی می‌کند. این دو وظیفهٔ اصلی در متوقف کردن قطار و نجات اهالی شهر از مرگ حتمی را بر عهده دارند، اسکات فیلم خود را در عین حال از نقطه نظرهای متفاوتی روایت کرده: مهندسین، مدیر ایستگاه (روزاریو داوسن)‌، مدیر شرکت صاحب قطار (کوین دیون) که صرفا نگران ضررهای مادی است….

پوشش خبری هوایی خبرنگاران که با استفاده از هلی کوپتر صورت می‌گیرد به فیلمساز اجازه داده تا به الرز باورپذیری از نماهای هوایی برای مهیج‌تر ساختن اکشن فیلم استفاده کند. بهره‌گیری تونی اسکات از این تمهید ما را به یاد فیلم سقوط شاهین سیاه (۲۰۰۱‌) ساخت‌های ریدلی اسکات (برادر تونی اسکات) می‌اندازد که او هم در فیلم خود استفاده موثری از نماهای هوایی کرده بود.

تاکنون در تاریخ سینمای اکشن چند فیلم خوب با محوریت قطارگریزپای توقف ناپذیر ساخته شده است که از جملهٔ بهترین این فیلم‌ها می‌توان به ژنرال باسترکیتون (۱۹۲۸‌) و قطر افسار گسیخته آندری کونچالوفسکی (۱۹۸۵) اشاره کرد. هردوی این فیلم‌ها نامزدی جوایز اسکار را برای بازیگران اصلی‌شان، جان وویت و اریک رابرتز، به همراه آوردند.

توقف‌ناپذیر جدای از بازیگری خوبه و کارگردانی استادانه و حرفه‌ای تونی اسکات، از فیلمبرداری عالی و صدابرداری عالی‌تر برخوردار است. با این فیلمبرداری و صدابرداری عالی، قطار فیلم توانسته همچون یک سازهٔ آهنی بسیار عظیم، سنگین و کنترل‌ناپذیر جلوه‌گر شود؛ قطاری که وقتی راه افتاد کسی یارای متوقف کردن‌اش نیست و البته ما امیدواریم که نهایتا این قطار متوقف شود تا آن بچه‌های معصوم و بی‌گناه هیچ آسیبی نبینند.

منبع: نشریه دنیای تصویر